Τι θα το σπείρεις Μήτσο το χωράφι; …Φωτοβολταϊκά Θανάση.

Πράσινο μοντέλο ανάπτυξης, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.), φωτοβολταϊκά πάρκα, βιομάζα. Αυτοί είναι μερικοί από τους νέους όρους οι οποίοι έχουν μπει στο λεξιλόγιο των αγροτών. Πόσοι όμως συνειδητοποιούν ότι ένα πραγματικά βιώσιμο μοντέλο πράσινης ανάπτυξης, ίσως είναι αυτό που θα μπορέσει να δώσει λύση στο πρόβλημα της μείωσης του αγροτικού εισοδήματος αλλά και στην ενεργειακή επάρκεια που χρειάζονται οι αγρότες, βοηθώντας παράλληλα το περιβάλλον; Όπως σε κάθε τι καινούριο έτσι και στο θέμα των ΑΠΕ, πολλές είναι οι απορίες και τα γκρίζα σημεία τα οποία χρειάζονται αποσαφήνιση, προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι αγρότες να καταλάβουν – εφόσον επιθυμούν – αν πληρούν τις προϋποθέσεις προκειμένου να ενταχθούν σε κάποιο πρόγραμμα χρηματοδότησης Α.Π.Ε. Ωστόσο για να ξεκαθαρίσει το θεσμικό πεδίο θα πρέπει πρώτα να εκδοθούν το συντομότερο δυνατό οι επίμαχες ΚΥΑ που αφορούν τον καθορισμό των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών αλλά και το μερίδιο των φωτοβολταϊκών στο εθνικό ενεργειακό μίγμα. Επειδή δεν θα πρέπει να περιπλέκουμε τα πράγματα και επειδή οι ΑΠΕ έχουν πολλές «μορφές», ας ξεκινήσουμε με αυτές που αφορούν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών. Τα φωτοβολταϊκά (ή Φ/Β) συστήματα αποτελούν μια από τις εφαρμογές των ΑΠΕ, με τεράστιο ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Το φωτοβολταϊκό σύστημα παράγει ηλεκτρική ενέργεια από την ηλιακή ενέργεια. Ο νέος νόμος του υπουργείου Περιβάλλοντος, δίνει και στους επαγγελματίες αγρότες τη δυνατότητα να προχωρήσουν στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων ισχύος μέχρι 100 KW, εξασφαλίζοντας έτσι ένα επιπλέον σημαντικό εισόδημα. Ποιοι είναι όμως οι όροι και οι προϋποθέσεις που θέτει ο νέος νόμος σε όσους αγρότες θελήσουν να επενδύσουν σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς;
Ποιες εκτάσεις μπορούν να «φιλοξενήσουν» φωτοβολταϊκά.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, επιτρέπεται η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται – από την Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης του κάθε Νομού – ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας. Μάλιστα, για τις εκτάσεις αυτές το νομοσχέδιο απαγορεύει ρητά την άσκηση οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας πέρα από τη γεωργική εκμετάλλευση και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε. Επίσης οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι απαγορεύεται η εγκατάσταση ΑΠΕ (συνεπώς και φωτοβολταϊκών) σε αγροτεμάχια της Αττικής που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, καθώς και
σε περιοχές της Επικράτειας που έχουν ήδη καθοριστεί ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας με ΦΕΚ. Απαγορεύεται, επίσης, η εγκατάσταση σε αγροτική γη, που ορίζεται ως υψηλής παραγωγικότητας από εγκεκριμένα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) ή Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) του ν. 2508/1997 (Α’ 124), καθώς και Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) του άρθρου 29 του ν. 1337/1983 (Α’ 33), εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στα εγκεκριμένα αυτά σχέδια. Εφόσον λοιπόν ο αγρότης πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις θα πρέπει να έχει κατά νου ότι για ένα φωτοβολταϊκό πάρκο 100 ΜW – σύμφωνα με τους ειδικούς μελετητές – απαιτούνται περίπου 4 στρέμματα.
Πόση έκταση μπορούν να καταλαμβάνουν τα φωτοβολταϊκά;
Προϋπόθεση για την παραγωγή ρεύματος από φωτοβολταϊκούς σταθμούς σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας – εκτός από τις προαναφερθείσες εξαιρέσεις – είναι οι εκτάσεις που θα δεσμευτούν για το σκοπό αυτό να μην ξεπερνούν το 1% του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων του συγκεκριμένου νομού. Ως κριτήριο θα χρησιμοποιούνται τα στοιχεία της Ετήσιας Γεωργικής Στατιστικής Έρευνας του έτους 2008 της Γενικής Γραμματείας της
Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας. Για τον υπολογισμό της κάλυψης θα λαμβάνεται υπόψη η οριζόντια προβολή επί του εδάφους των φωτοβολταϊκών στοιχείων.
Παράλληλα, το νομοσχέδιο ορίζει ότι με κοινή απόφαση των Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής είναι δυνατό να ορίζονται ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις για την εγκατάσταση σταθμών Α.Π.Ε. σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, περιλαμβανομένων, για παράδειγμα, της μέγιστης κάλυψης εδάφους ανά σταθμό, των ελάχιστων αποστάσεων από τα όρια του γηπέδου του σταθμού, περιορισμών στον τρόπο θεμελίωσης και υποχρεώσεων για την αποκατάσταση του γηπέδου μετά την αποξήλωση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από Α.Π.Ε.
Απόδοση επένδυσης.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, τα προβλεπόμενα καθαρά έσοδα μιας μονάδας φωτοβολταϊκών νέας τεχνολογίας ισχύος 100 KW υπολογίζονται κατά μέσο όρο σε 16.000 ~ 22.000 ευρώ το χρόνο (στην χαμηλότερη ίσως απόδοσή της), για όσους επενδυτές έχουν συνδεθεί με το δίκτυο μέχρι τις 31 Αυγούστου. Πάντως, η τιμή πώλησης του ρεύματος στη ΔΕΗ είναι σταθερή για τον επενδυτή, από τη στιγμή που «κλειδώσει» τη σύμβαση με τον ΔΕΣΜΗΕ. Το επιπλέον θετικό του νέου νομοσχεδίου Μπιρμπίλη είναι η απλοποιημένη διαδικασία αδειοδότησης, αφού μόνο με πολύ λίγα δικαιολογητικά (τα οποία μπορεί να πληροφορηθεί κανείς από τις κατά τόπους ΕΑΣ), ο ενδιαφερόμενος μπορεί να υποβάλει φάκελο στην αρμόδια υπηρεσία.
Τιμές πώλησης του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος.
Για την τιμολόγηση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά ισχύος μέχρι 100 KW που εγκαθιστούν οι αγρότες ισχύει ότι και για όλα τα υπόλοιπα φωτοβολταϊκά της ίδιας ισχύος. Οι τιμές που προβλέπονται για την ηλεκτρική ενέργεια είναι ανάλογα με την ΑΠΕ από την οποία παράγεται, ως εξής:
– Από Γεωθερμική ενέργεια: 150 ευρώ/MWh
– Από Βιομάζα μέχρι 1 MW: 200 ευρώ/MWh
– Από Βιοαέριο αγροτικό μέχρι 3 ΜW: 220 ευρώ/MWh
– Από Φωτοβολταϊκούς σταθμούς μέχρι 100 MW: 441,05 ευρώ/MWh (Αύγουστος 2010)
– Από Φωτοβολταϊκούς σταθμούς μέχρι 100 MW: 394,89 ευρώ/ MWh (Αύγουστος 2011).
Ασφαλιστικός φορέας των αγροτών που θα επενδύσουν σε φ/β.
Παρά την αρχική σύγχυση γύρω από το θέμα, το πρόσφατο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας για τις ευέλικτες μορφές εργασίας ξεκαθαρίζει το τοπίο. Σύμφωνα με αυτό, λοιπόν, οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες που εγκαθιστούν φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος μέχρι 100 KW εξαιρούνται για μια πενταετία τουλάχιστον από την υποχρέωση ασφάλισης στον ΟΑΕΕ. Οι αγρότες αυτοί θα ασφαλίζονται στην 7η ασφαλιστική κατηγορία του ΟΓΑ. Αντίθετα, στον ΟΑΕΕ θα ασφαλίζονται υποχρεωτικά φυσικά πρόσωπα όπως και μέλη οποιασδήποτε μορφής εταιρειών που εγκαθιστούν φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος πάνω από 20 KW είτε σε κτηριακή εγκατάσταση που χρησιμοποιείται για κατοικία ή στέγη επιχείρησης είτε σε αγροτεμάχια ή οικόπεδα.
Πως θα επιτευχθεί η καλύτερη απόδοση στα φ/β.
Προκειμένου τα φωτοβολταϊκά να αποδίδουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί περιστρεφόμενες βάσεις, γνωστές και ως συστήματα ιχνηλάτησης ή παρακολούθησης (solar tracker) που διασφαλίζουν ότι οι ακτίνες του ηλίου θα πέφτουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας σε ορθή γωνία. Κι αυτό, διότι τα φωτοβολταϊκά αποδίδουν τη μέγιστη ενέργεια όταν οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν στις συστοιχίες υπό γωνία 90°. Σύμφωνα με τους κατασκευαστές τους, τα συστήματα αυτά, μπορούν να βελτιώσουν την απόδοση των φωτοβολταϊκών μέχρι και 45%. Τα συστήματα ιχνηλάτησης χρησιμοποιούν δύο τρόπους ελέγχου της περιστροφής των ηλιακών στοιχείων. Ένας τρόπος είναι βάσει αστρονομικού αλγόριθμου, διαφορετικού για τον κάθε τόπο εγκατάστασης. Μια άλλη δυνατότητα είναι το σύστημα ελέγχου με αισθητήρα φωτός, που μετράει την ηλιακή ακτινοβολία που δέχονται τα ηλιακά στοιχεία. Ορισμένα συστήματα ιχνηλάτησης χρειάζεται να ρυθμίζονται εποχιακά και τα περισσότερα απαιτούν ετήσιο έλεγχο και λίπανση.
Επιδότηση μέσω «Αλ. Μπαλτατζή» για φ/β σε καπνοπαραγωγούς.
Τη δυνατότητα σε αγρότες από καπνοπαραγωγικές περιοχές της χώρας να αντισταθμίσουν την απώλεια εισοδήματος (που υφίστανται λόγω της μείωσης των επιδοτήσεων κατά 50%) μέσω της ένταξής τους σε προγράμματα του Αλέξανδρος Μπαλτατζής ανακοίνωσε η υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κατερίνα Μπατζελή. Μιλώντας στην ειδική ενημερωτική εκδήλωση για τις ΑΠΕ που διοργάνωσε η ΠΑΣΕΓΕΣ την Πέμπτη 17 Ιουνίου, η υπουργός τόνισε ότι κατ’ εξαίρεση οι καπνοπαραγωγοί θα είναι οι μόνοι αγρότες οι οποίοι θα μπορούν να λάβουν επιδότηση για επενδυτικά προγράμματα εγκατάστασης ΑΠΕ και δη φωτοβολταϊκών μέσω της υπαγωγής τους στον Άξονα 3. Με τον τρόπο αυτό, όπως είπε, οι καπνοπαραγωγοί θα αντισταθμίσουν τις απώλειες που υφίστανται στο εισόδημά τους λόγω της μείωσης κατά 50% των κοινοτικών επιδοτήσεων. Ωστόσο πολλοί είναι εκείνοι που αμφιβάλλουν αν αυτό θα πραγματοποιηθεί.
Τι προσφέρουν τα προγράμματα χρηματοδότησης των τραπεζών.
Τα τραπεζικά προγράμματα – σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία – καλύπτουν μέσω χρηματοδοτικής μίσθωσης το 85% του συνόλου της επένδυσης και σχεδόν το 100% του κόστους του εξοπλισμού. Όπως προείπαμε το κόστος της επένδυσης για ένα φ/β σύστημα 100 ΚW υπολογίζεται μεταξύ 280.000 και 305.000 ευρώ. Η διάρκεια του δανείου που παρέχουν οι τράπεζες θα είναι από 8 έως 15 έτη, ενώ όσον αφορά το επιτόκιο με τους σημερινούς όρους διαμορφώνεται στο 8,5%. Ωστόσο, όπως τονίζουν οι άνθρωποι της αγοράς, μέχρι το τέλος του έτους που θα αρχίσουν να «τρέχουν» στην πράξη τα προγράμματα και αναλόγως με τις συνθήκες που θα επικρατούν στη διατραπεζική αγορά, το εν λόγω επιτόκιο μπορεί να έχει αλλάξει. Επίσης, το κόστος ασφάλισης υπολογίζεται περίπου στο 1% επί της ασφαλιζόμενης αξίας, ενώ το κόστος συντήρησης στο 1% επί του κόστους της επένδυσης.
Η διαδικασία εκταμίευσης της χρηματοδοτικής μίσθωσης έχει ως εξής: Πρώτα υπογράφεται η σχετική σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης. Το 20-30% του χρηματοδοτούμενου ποσού δίνεται ως προκαταβολή. Το 40% με την ολοκλήρωση της εγκατάστασης του συνόλου του εξοπλισμού. Το υπόλοιπο ποσό δίνεται μετά την οριστική σύνδεση με την ΔΕΗ.
Οι απαιτούμενες από τις τράπεζες διασφαλίσεις είναι οι εξής:
– Εγγύηση επαναγοράς του εξοπλισμού από τον προμηθευτικό οίκο έως τη σύνδεση του έργου με τη ΔΕΗ ή Εγγυητική Επιστολή από τον εγκαταστάτη-κατασκευαστή για την κάλυψη των προκαταβολών.
– Εκχώρηση της σύμβασης με τον ΔΕΣΜΗΕ για την κάλυψη των χρηματοδοτικών εξόδων. Κατάθεση σε δεσμευμένο λογαριασμό του επενδυτή υπέρ της τράπεζας και πάγια εντολή για την εξόφληση των μηνιαίων μισθωμάτων της χρηματοδοτικής μίσθωσης και του ενοικίου σε περίπτωση που το οικοπεδο/αγροτεμάχιο είναι μισθωμένο.
– Ασφάλιση κατά κινδύνων του φωτοβολταϊκού πάρκου.


Πηγές:

agrotypos

περιοδικό Γεωργία – Κτηνοτροφία.