Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2009

Μετά την Κοπεγχάγη: Η πικρία είναι διάχυτη αλλά η ελπίδα παραμένει

Φεύγοντας το 2009 μας αφήνει μια πικρία μετά τις εξελίξεις στη σύνοδο κορυφής στη Κοπεγχάγη. Ίσως να μην έχουν κατανοήσει κάποιοι πόσο σημαντικό είναι για το μέλλον του πλανήτη και πόσο κοντά είμαστε στην καταστροφή του. Παρ όλα αυτά βλέπουμε αδιαφορία σαν να μη τρέχει τίποτα. Όλα για όλα στο βωμό του χρήματος. Οι «μεγάλοι» δεν είναι σε θέση να το κάνουν.
Ας κάνει κάτι ο καθένας από εμάς.
Η ελπίδα παραμένει.
Σας παραθέτω το μήνυμα όπως το έστειλε στα μέλη του WWF Ελλάς, ο Δημήτρης Καραβέλλας γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς.

Φίλες και φίλοι,
Πηγαίνοντας στην Κοπεγχάγη, γνωρίζαμε τις δυσκολίες που μας περίμεναν. Ελπίζαμε όμως και παλεύαμε με όλες μας τις δυνάμεις έως την τελευταία στιγμή για τη δημιουργία μιας όσο το δυνατόν καλύτερης συμφωνίας μεταξύ των 193 κρατών του ΟΗΕ, μιας συμφωνίας που θα συγκρατούσε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2ο C, μιας συμφωνίας που θα έδινε δικαίωμα στην ελπίδα για τις μελλοντικές γενιές και τον πλανήτη.
Αυτή η συμφωνία δεν ήρθε ποτέ. Αντιθέτως, καταλήξαμε σε ένα άνευρο κείμενο μη-συμφωνίας, το οποίο αναφέρεται γενικόλογα και αόριστα στην ανάγκη μείωσης των εκπομπών, ώστε η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας να μην υπερβεί τους 2οC, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Τι ειρωνεία! Την ίδια στιγμή που «έκλεινε» το κείμενο, το οποίο για τυπικούς και μόνο λόγους ονομάστηκε «συμφωνία της Κοπεγχάγης», ένα άλλο κείμενο είχε προλάβει να κάνει τον γύρο του κόσμου. Προερχόταν από τον ΟΗΕ και έδειχνε ότι, βάσει των δεσμεύσεων που έχουν σήμερα αναλάβει οι χώρες, οδηγούμαστε σε αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά τουλάχιστον 3οC.
Υπήρξαν πολλοί παράγοντες που συνετέλεσαν στην αποτυχία της Κοπεγχάγης. Θα πρέπει να μαζέψουμε τις δυνάμεις μας, να αφήσουμε λίγο χρόνο πριν αποκρυσταλλώσουμε την άποψή μας για τα ακριβή αίτια της αρνητικής κατάληξης στην Κοπεγχάγη. Παρόλα αυτά, μπορούμε σήμερα να κάνουμε μια πρώτη εκτίμηση για τους αρνητικούς πρωταγωνιστές της συνδιάσκεψης:
1. ΗΠΑ – Κίνα. Οι δυο μεγάλοι ρυπαντές του πλανήτη, που μαζί ευθύνονται για το 42% των παγκόσμιων εκπομπών, έκαναν ό, τι περνούσε από το χέρι τους για να παγώσουν την πρόοδο των διαπραγματεύσεων, αναλισκόμενοι σε ζητήματα τυπικών διαδικασιών παρά ουσίας. Είναι οι δυο χώρες που πρωτοστάτησαν, μαζί με την Βραζιλία, τη Ν. Αφρική και την Ινδία, στη συγγραφή του κειμένου που αναφέρθηκε προηγουμένως.
2. Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι διχογνωμίες στους κόλπους της ήταν γνωστές εδώ και καιρό. Αυτό που δεν περιμέναμε όμως, ήταν η ολική κατάρρευση της δυναμικής της και η απίστευτη δυστοκία που επέδειξαν χώρες-κλειδιά στους κόλπους της. Για παράδειγμα, η Δανία ήταν η αρνητική έκπληξη. Όχι μόνο γιατί απέτυχε στη διοργάνωση της συνδιάσκεψης, αλλά και γιατί φρόντισε μέσω των παρεμβάσεων του Πρωθυπουργού της, κ. Ράσμουσεν, να χαμηλώσει από την πρώτη στιγμή τον πήχη των προσδοκιών. Στη μάχη της κλιματικής διπλωματίας, η ΕΕ έχασε με εκκωφαντικό τρόπο.
3. Ηνωμένα Έθνη. Η συνδιάσκεψη έπρεπε να καταλήξει σε ένα κοινό ανακοινωθέν-συμφωνίας, υπό την σκέπη του ΟΗΕ, που θα υπέγραφαν οι 193 χώρες που μετείχαν. Ο ΟΗΕ όμως επέδειξε τρομακτικές αδυναμίες στη διαχείριση του ζητήματος και αφέθηκε να παρασυρθεί σε έναν καταιγισμό παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ των πιο ρυπογόνων χωρών του κόσμου. Η αποτελεσματική παγκόσμια διακυβέρνηση για ένα τόσο κρίσιμο θέμα, όπως η κλιματική αλλαγή, παραμένει κυρίαρχο ζητούμενο μετά την αποτυχία της Κοπεγχάγης.
Σε αυτά ας προσθέσουμε και το ανεπίτρεπτο -όσο ανεξήγητο- γεγονός του αποκλεισμού των μελών μη κυβερνητικών οργανώσεων από τους χώρους της συνδιάσκεψης. Συνολικά, από τα τουλάχιστον 15.000 μέλη ΜΚΟ που βρίσκονταν μέσα στο Bella Center - ενημερώνοντας, πιέζοντας και δουλεύοντας εξουθενωτικά για μια καλή συμφωνία - μόλις 70 έως 90 έμειναν εντός του χώρου, τις δυο τελευταίες και κρίσιμες ημέρες των συζητήσεων. Οι επίσημοι λόγοι ήταν η ασφάλεια των ηγετών και η έλλειψη χώρου. Οι πραγματικοί λόγοι, όμως, θα πρέπει να αναζητηθούν περισσότερο στην ανάγκη εκμηδένισης της δυναμικής που είχαν επιδείξει όλες αυτές τις μέρες τα μέλη των ΜΚΟ. Μια κακή συμφωνία θα μπορούσε πιο εύκολα να επιτευχθεί (όπως και έγινε) αν απουσίαζαν από τις αίθουσες οι φωνές της κοινωνίας των πολιτών.
Αναφορικά με την Ελλάδα και τον ρόλο που διαδραμάτισε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, μένουμε με μια γλυκόπικρη γεύση. Η στάση της Ελλάδας, που για πρώτη φορά μετείχε με τόσο πολυπληθή και καταρτισμένη αντιπροσωπεία, ήταν εποικοδομητική, με σημαντικές προτάσεις προς τη σωστή κατεύθυνση, όπως π.χ. η αύξηση του στόχου μείωσης των εκπομπών της ΕΕ σε 30% έως το 2020 ή η κατάληξη σε μια νομικά δεσμευτική συμφωνία. Δυστυχώς, αυτή η ευχάριστη έκπληξη δεν συνδυάστηκε με ένα θετικό αποτέλεσμα. Ευτυχώς, η Ελλάδα φαίνεται να βγαίνει από τη λογική και νοοτροπία του «μαύρου περιβαλλοντικά προβάτου». Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά, στην εθνική αντιπροσωπεία προσκλήθηκαν να συμμετέχουν και εκπρόσωποι ΜΚΟ Έτσι, και το WWF Ελλάς συμμετείχε στην εθνική αντιπροσωπεία, καλύπτοντας όμως τα δικά του έξοδα.
Εν κατακλείδι, στην Κοπεγχάγη όλοι οι πολίτες του κόσμου χάσαμε μια μεγάλη μάχη, όχι τον πόλεμο. Οφείλουμε να παραμείνουμε στις επάλξεις, υπερασπιζόμενοι τις επόμενες γενιές, το περιβάλλον και την ευημερία του συνόλου των ειδών του πλανήτη. Εξάλλου, οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν και του χρόνου, μιας και έχουν μείνει ανοιχτές όλες οι διαδικασίες για τη διάδοχο κατάσταση του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Αυτό σημαίνει ότι οφείλουμε να κρατήσουμε ζωντανή την ελπίδα για μια φιλόδοξη και ουσιαστική νέα παγκόσμια συνθήκη μείωσης των εκπομπών. Αυτό σημαίνει ότι τώρα, περισσότερο από ποτέ, είναι αναγκαία η κινητοποίηση των περιβαλλοντικών οργανώσεων και πολύ περισσότερο των πολιτών ανά τον κόσμο.
Το 2010 μπορεί να γίνει ένα νέο ορόσημο για τα περιβαλλοντικά κινήματα, αν ξεπεράσουμε γρήγορα την πικρία που μας άφησε η Κοπεγχάγη και δουλέψουμε με αφοσίωση για την εγκαθίδρυση μιας νέας ελπιδοφόρας συμφωνίας για το κλίμα. Σε αυτόν τον αγώνα σας χρειαζόμαστε δίπλα μας. Η φωνή και δύναμη του WWF Ελλάς είστε εσείς, οι καθημερινοί πολίτες που στηρίζετε ηθικά και οικονομικά την οργάνωση.

Μείνετε μαζί μας, γιατί το κλίμα είναι στο χέρι όλων μας,
Δημήτρης Καραβέλλας γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς

Κυριακή 27 Δεκεμβρίου 2009

ΛΑΘΟΣ ΕΠΟΧΗ

26 Δεκέμβρη, έντεκα η ώρα το πρωί, και η θερμοκρασία στις Θεσπιές λίγο πάνω από τους 15oC. Ο άνεμος νοτιοδυτικός περίπου 5~6 μποφόρ.
Είπα να κάνω μια τυπική επιθεώρηση στο μελισσοκομείο για επάρκεια τροφών και νερού.
Μόλις έφτασα και άρχισα να κατεβάζω τα σύνεργα έπεσε το μάτι μου στα πρώτα άνθη. Αφού συμπλήρωσα νερό στη ποτίστρα, πλησίασα την πρώτη κυψέλη και βλέπω τις εργάτριες να κουβαλούν γύρες.
Οι βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών (οι καταιγίδες μάλον) ευνόησαν την χορτονομή, και η ιδανική θερμοκρασία έκαναν τις εργάτριες να πιάσουν δουλειά.
Ανοίγω την πρώτη κυψέλη, και βλέπω επάρκεια τροφών, ενώ πίστευα πως δεν θα βρω τίποτα, και είχα εφοδιαστεί.
Ανοίγω την δεύτερη, κ.ο.κ η ίδια εικόνα σε όλα τα μελίσσια. Επάρκεια τροφών και οι εργάτριες να κουβαλούν γύρες. Παρ’ όλα αυτά είχαν κάνει σφαίρα αλλά όχι σε πλήρη σύσφιξη. Είχε αρχίσει να χαλαρώνει όσο περνούσε η ώρα και η θερμοκρασία ανέβηκε λίγο παραπάνω. Η εικόνα που είδα με ικανοποίησε γιατί απλά με βόλευε. Επάρκεια τροφών, πλούσια χορτονομή, γύρες. Μια χαρά.
Καθώς έκανα βόλτες πέριξ του μελισσοκομείου για να δω που περνούν την ώρα τους οι κοπελιές, κι ενώ το πλήθος των λουλουδιών είναι κίτρινο, πέφτει το μάτι μου σε μια κόκκινη καμαρωτή μπαλαρίνα να λικνίζεται και να μου χαμογελά.
Τι γυρεύεις τέτοια εποχή;
Την ερωτώ, και δε μου απαντά.
Ύστερα πόζαρε για μια αναμνηστική φωτογραφία.
Φεύγοντας ικανοποιημένος, γύρισα σπίτι και είδα την βερικοκιά στην αυλή να έχει ρίξει τα φύλλα και ξαναθυμήθηκα πως είναι χειμώνας.
Άρχισα να σκέφτομαι πως κάτι δεν πάει καλά.
Το ημερολόγιο δείχνει 26 Δεκεμβρίου, η θερμοκρασία κυμαίνετε από 6~16οC, τα φύλλα από τα δένδρα έπεσαν, και η πρώτη παπαρούνα άνθισε.
Τι να πιστέψω?
Το ημερολόγιο, την θερμοκρασία, τα δέντρα ή την παπαρούνα?
Τι συμβαίνει?
Μήπως δεν υπάρχουν πια εποχές?
Πόσες φορές τον Γενάρη έχουμε δει ανθισμένες αμυγδαλιές να τις σκεπάζει το χιόνι?
Μήπως μας στέλνουν κάποιο μήνυμα?
Αν ναι, τι περιμένουμε?

Λίγα λόγια για την παπαρούνα.
Η παπαρούνα ένα φυτό που το συναντάμε σε όλη την Ελλάδα. Είναι αυτοφυές και ανήκει στην οικογένεια papaveraceae. Είναι φυτό μονοετές με βλαστούς που μπορεί να φθάσουν και τα 50 εκατοστά. Τα φύλλα της είναι πτεροσχιδή και οδοντωτά με έντονο πράσινο χρώμα. Το φυτό μπορούμε να το μαζέψουμε όταν είναι μικρό να το μαγειρέψουμε και να το φάμε σαν χόρτο, μόνο του, ή με άλλα χόρτα μαζί.
Τα λουλούδια της παπαρούνας έχουν έντονο κόκκινο χρώμα. Είναι γυρεογόνο φυτό και η γύρη της έχει μαύρο χρώμα με μια χαρακτηριστική πικρή γεύση.
Την παπαρούνα στην αρχαιότητα την θεωρούσαν ιερό φυτό της θεάς Δήμητρας, ίσως επειδή την συναντούμε συνήθως μέσα στα σπαρτά.
Κατά την χριστιανική παράδοση η παπαρούνα είχε φυτρώσει στον Γολγοθά κάτω από το σταυρό του χριστού όπου έπεφταν πάνω της οι σταγόνες από το αίμα του εσταυρωμένου γι αυτό έχουν και το κόκκινο χρώμα τα λουλούδια της, χρώμα από το αίμα του χριστού.

Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2009

ΕΥΧΕΣ ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΣ

Εύχομαι από καρδιάς,
σε όλους εσάς και τις οικογένειές σας,
αυτά τα Χριστούγεννα
να τα περάσετε μέλι.
Με υγεία και αγάπη.

Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2009

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

Αυτή την εποχή που οι εργασίες και οι επιθεωρήσεις στο μελισσοκομείο είναι πολύ περιορισμένες, είναι η καταλληλότερη να ασχοληθούμε με εργασίες στην αποθήκη και όλοι εμείς που ασχολούμαστε με την μελισσοκομία το γνωρίζουμε πολύ καλά.
Οι βασικές εργασίες στην αποθήκη είναι η συντήρηση του μελισσοκομικού υλικού και αναβάθμισή του ανάλογα με τις ανάγκες και τον προγραμματισμό για την επόμενη χρονιά.
Από τα μελισσοκομικά εργαλεία ή υλικά, το βασικότερο είναι η κυψέλη. Το υλικό αυτό υφίσταται και τις περισσότερες φθορές, γιατί είναι εκτεθειμένη σε πολλές αντίξοες συνθήκες όπως η βροχή, ο ήλιος, ο αέρας και κυρίως καταπονείται από τον μελισσοκόμο κατά τις επιθεωρήσεις και τις μεταφορές.
Αν γίνει σωστή διαδικασία περιποίησης και συντήρησης της κυψέλης ίσως δεν χρειαστεί η αντικατάστασή της για 25~30 χρόνια, και αφού φυσικά έχουμε επιλέξει αρχικά για την αγορά αυτής της άριστης ποιότητας.
Τα χρώματα που χρησιμοποιούνται για τη βαφή είναι συνήθως ανοιχτά. Αποφεύγονται τα σκούρα χρώματα (μαύρο, μπλε βαθύ, κόκκινο) γιατί απορροφούν την ηλιακή ακτινοβολία και ανεβάζουν τη θερμοκρασία του εσωτερικού της κυψέλης τους καλοκαιρινούς μήνες. Σε αντίθεση με τα ανοιχτά χρώματα που αντανακλούν την ακτινοβολία βοηθώντας το μελίσσι να ρυθμίσει την εσωτερική θερμοκρασία μόνο του. Άλλες εργασίες που προϋποθέτουν την συντήρηση της κυψέλης είναι η αντικατάσταση παλιών συνδετήρων, κάρφωμα σχισμών που δημιουργούνται στο ξύλο, στην αντικατάσταση σάπιων σημείων όπως είναι τα πόδια, στο τρίψιμο της μπογιάς που «πετάει», στο εξωτερικό βάψιμο της κυψέλης. Εσωτερικά γίνεται απολύμανση με κάψιμο με φλόγιστρο
Έψαχνα να βρω κάτι για να τοποθετήσω στις γωνίες των κυψελών, εκεί που βάζουμε το ξέστρο για να ανοίξουμε την κυψέλη γιατί όταν έχουν βάλει πρόπολη από μέσα βάζουμε περισσότερη δύναμη και σπάμε την γωνία. Είχα σκεφτεί λεπτή λαμαρίνα ή τσίγκο και να το καρφώσω. Στην έκθεση του φεστιβάλ μελιού, είδα αυτό που έψαχνα έτοιμο και περιποιημένο. Θα βάλω σε όλες τις κυψέλες. Πιστεύω πως είναι πολύ χρήσιμο.
Άλλη σημαντική εργασία είναι η κατασκευή πλαισίων και η συρμάτωσή τους, καθώς και η τοποθέτηση φύλλων κηρήθρας. Είναι προτιμότερο να περνάμε τα σύρματα και να τα αφήνουμε χαλαρά έως ότου τα χρειαστούμε γιατί αν τα σφίξουμε υπάρχει κίνδυνος να στραβώσουν (πετσικάρουν) τα πλαίσια (τελάρα), μέχρι την Άνοιξη που θα τα χρησιμοποιήσουμε. Η χρονοβόρα διαδικασία είναι το συρμάτωμα. Αν αυτό έχει γίνει είναι εύκολο το τέντωμα και το σφίξιμο των συρμάτων και το κόλλημα των φύλλων κηρήθρας. Τις περίσσιες κηρήθρες που έχουμε μετά από τον τελευταίο τρύγο τις αποθηκεύουμε εξασφαλίζοντας την προστασία τους από τον κηρόσκωρο και τα ποντίκια. Αποτελεσματική αποθήκευση των άδειων κηρηθρών από μέλια είναι σε ψυχρά μέρη σε θερμοκρασίες μικρότερες των 10 βαθμών κελσίου ή σε συνθήκες ψύξης σε ψυγεία οικιακά ή επαγγελματικά σε θερμοκρασία κάτω από 5 βαθμούς κελσίου για 20 ημέρες ή σε κατάψυξη στους -7 βαθμούς κελσίου για 4 ώρες. Μετά την εφαρμογή χαμηλών θερμοκρασιών, μπορούμε να προστατεύσουμε τις κηρήθρες στην αποθήκη τυλίγοντάς τες με σελοφάν, βάζοντάς τες σε σακούλες και με κολλητική ταινία, ή αν υπάρχει μεγάλο επαγγελματικό ψυγείο τις διατηρούμε εκεί σε θερμοκρασία συντήρησης έτσι ώστε ο κηρόσκορος να μη μπορέσει να γεννήσει εκεί νέα αυγά. Εύχομαι καλό χειμώνα και καλή δύναμη σ’ αυτούς που θα εργασθούν για την συντήρηση των υλικών και των εργαλείων.
Αυτή η ανάρτηση όπως και οι υπόλοιπες αυτού του Blog δεν έχουν σκοπό να δείξουν σε κανέναν μελισσοκόμο τι πρέπει να κάνει και πότε. Ο σκοπός είναι μόνο και μόνο η ανταλλαγή απόψεων και οι πληροφορίες που θα πάρουν οι νέοι μελισσοκόμοι και τα συμπεράσματα που θα βγάλουν για κάποια συγκεκριμένη ενέργεια και διαδικασία, ή η αντιμετώπιση κάποιου προβλήματος, διαβάζοντας το τι θα έκανε κάποιος περισσότερο έμπειρος. Και καμιά φορά δεν ξέρεις, μπορεί και οι νέοι να έχουν κάτι σημαντικό να πουν.

Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2009

ΤΑ ΚΕΡΙΑ


Τα πρώτα κεριά στην ιστορία θα ήταν, πιθανόν, κλαδιά πεύκου βουτηγμένα σε ρετσίνι ή λίπος. Παραστάσεις σε σπηλιές και σε αρχαίους αιγυπτιακούς τάφους, αποδείχνουν τη χρήση των κεριών από τότε. Ο Πλίνιος, στον πρώτο μ.Χ. αιώνα αναφέρει, ότι τα κεριά στη Ρώμη και στην Ελλάδα γινόταν από κλωστές λινού τυλιγμένες με πίσσα και κερί. Στο Μεσαίωνα, οι φτωχότεροι έκαιγαν ξύγκι και οι πλουσιότεροι κερί μέλισσας. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία απαιτούσε τα κεριά να έχουν μεγάλο ποσοστό κεριού μέλισσας. Ακόμη σήμερα, τα κεριά για το ιερό πρέπει να είναι καθαρό μελισσοκέρι. Επίσης, και στις παλαιοημερολογίτικες εκκλησίες χρησιμοποιείται αποκλειστικά κερί μελισσών.
Εκτός από τη φωτιστική τους χρήση, χρησιμοποιούσαν παλιά τα κεριά και σαν μέσο μέτρησης της ώρας. Ο Βασιλιάς Αλφρέδος της Αγγλίας και οι υπήκοοί του, έλεγαν τι ώρα είναι, βλέποντας τα κεριά, που έκαιγαν ένα ορισμένο τμήμα τους, σε μια ώρα. Ως τον περασμένο αιώνα στους πλειστηριασμούς, ο χρόνος διάρκειας της προσφοράς καθοριζόταν καρφώνοντας μια καρφίτσα στο πλάι του κεριού. Η προσφορά σταματούσε μόλις έπεφτε η καρφίτσα, λιώνοντας το κερί.
Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, η κηρήθρα και το ξύγκι ήταν τα μόνα στερεά υλικά για την κατασκευή κεριών, όταν η εταιρία «Σπέρμ Όιλ Φίσερυ» άρχισε την κατασκευή κεριών, (σπερματσέτα), με λίπος φάλαινας, που έδιναν λαμπερό φως και ήταν πολύ ακριβά. Το 1859, με τη γενίκευση της χρήσης του ακατέργαστου πετρελαίου, η παραφίνη αποδείχτηκε ένα κατάλληλο υποπροϊόν για την κατασκευή κεριών και μέχρι σήμερα είναι το περισσότερο χρησιμοποιούμενο.
Η χώρα μας είναι, μελισσοκομικά, καταναλωτής κεριού και όχι παραγωγός. Αυτό δεν είναι κακό και οφείλεται στις ακολουθούμενες σύγχρονες τεχνικές εξάσκησης της μελισσοκομίας. Ο Έλληνας μελισσοκόμος ωφελείται από την «ανακύκλωση» των κηρηθρών του.
Το διακοσμητικό κερί ως επιχείρηση είναι καταδικασμένο. Στη χώρα μας η προσφορά είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση. Τη ζήτηση μάλιστα την καθορίζει μια εμμονή των ελλήνων καταναλωτών να μην καίνε τα κεριά, αλλά να τα κρατούν χρόνια στα ράφια ως διακόσμηση. Παρ' όλα αυτά το κερί είναι πάντα ένα ευπρόσδεκτο δώρο. Μπορείτε το πλεόνασμα της παραγωγής σας σε κερί να το φιλοτεχνείτε και να το κάνετε δώρο στις γιορτές ή να το προσφέρετε στους καλούς πελάτες ως ένδειξη αναγνώρισης.Τι θα χρειαστείτε.
Όλα τα υλικά και τα σύνεργα που θα χρειαστείτε, σας τα δίνουμε πιο κάτω. Συγκεντρώστε καθετί που θα χρειαστείτε, πριν αρχίσετε τη δουλειά. Μερικά πράγματα θα υπάρχουν στο εργαστήρι σας και άλλα θα τα βρείτε σε κηροπλαστεία ή σε ειδικά καταστήματα με είδη χειροτεχνίας.
Από υλικά:
Μελισσοκέρι. Το μελισσοκέρι προέρχεται συνήθως από απολεπίσματα ή παλιές κηρήθρες. Θυμηθείτε. Όσες περισσότερες φορές λιώσετε τα κεριά της κυψέλης σε καθαρό βραστό νερό, τόσο καθαρίζει, και τα υδατοδιαλυτά συστατικά από μέλια κ.λπ., μένουν στο νερό, ενώ τα αδιάλυτα στερεά κατακάθονται και αφαιρούνται από την πλάκα του κεριού με ξύσιμο.
Φυτίλι. Ως φυτίλι χρησιμοποιούμε λεία λευκασμένα κορδόνια από λινό. Ανάλογα με τη διάμετρο του κεριού πρέπει να είναι και το πάχος του φυτιλιού. Αν βάλουμε ένα πολύ χοντρό φυτίλι σε ένα λεπτό κερί, αυτό θα καεί γρήγορα και θα καπνίσει. Ενώ αν είναι λεπτό το φυτίλι σε ένα χοντρό κερί, τότε θα σβήνει γιατί θα «πνίγεται» στη λιμνίτσα από λειωμένο κερί που θα δημιουργεί η φλόγα του κεριού. Τα κηροπλαστεία συνήθως εξυπηρετούν, προμηθεύοντας με φυτίλι τους ερασιτέχνες. Αν δε βρείτε κάπου, χρησιμοποιείστε βαμβακερό σπάγκο. Υπάρχει επίσης φυτίλι που εντός του περιέχει πολύ ψιλό σύρμα, για να στέκεται όρθιο. Το συγκεκριμένο σύρμα καίγεται κι αυτό κανονικά, μαζί με το φυτίλι.
Βαφή. Αν και θα ήταν «απρεπές» να χρωματίσει κάποιος το καθαρό μελισσοκέρι, εμείς θα σας δώσουμε μια εύκολη λύση για τέτοιες περιστάσεις. Οι κηρομπογιές που χρησιμοποιούν τα παιδιά για ζωγραφική, διαλύονται εύκολα στο ζεστό κερί και το χρωματίζουν απαλά. Μόνο που σε μεγάλη ποσότητα δεν το αφήνουν να καίει καλά και το σβήνουν. Ένα κομμάτι κηρομπογιάς μεγέθους φίλτρου τσιγάρου αρκεί για ένα κιλό κερί.
Άρωμα. Αν και δε σας συνιστούμε να αρωματίσετε τα μελισσοκέρια, πληροφορικά σας λέμε πως κατάλληλα είναι τα αιθέρια έλαια που πωλούνται σε καταστήματα φυσικών προϊόντων και προστίθενται λίγες σταγόνες ανά κιλό κεριού, στο τέλος της διαδικασίας του λιωσίματος.
Και από σκεύη και σύνεργα:
Θερμόμετρο. Ένα θερμόμετρο, ειδικό, που δείχνει θερμοκρασίες μέχρι 205ο Κελσίου, είναι απαραίτητο. Αν και οι πιθανότητες μιας επικίνδυνης υπερθέρμανσης είναι ελάχιστες, είναι αδύνατο να ξέρετε τη σωστή θερμοκρασία του κεριού, χωρίς θερμόμετρο. Επίσης κάθε διαφορετικός τύπος κεριών (καλουπιού ή βουτηχτά), απαιτούν διαφορετική θερμοκρασία στο στάδιο της κατασκευής τους. Μην αφήνετε το θερμόμετρό σας μέσα σε κερί που στερεοποιείται. Αν σας συμβεί αυτό, μην το τραβήξτε γιατί θα σπάσει. Ξαναλιώστε λίγο το κερί, για να βγει εύκολα.
Χύτρα. Μία παλιά κατσαρόλα είναι απαραίτητη για το λιώσιμο του κεριού. Θα πρέπει να έχετε και το καπάκι της, ώστε αν κάτι δεν πάει καλά και υπερθερμάνετε το κερί πάνω από τη κανονική θερμοκρασία που σας δίνουμε παρακάτω, να σβήσετε τη φωτιά σκεπάζοντάς τη με το σκέπασμά της.
Καλούπια. Στα καταστήματα ειδών χειροτεχνίας, στα κηροπλαστεία και σε κάποια με μελισσοκομικό εξοπλισμό, μπορείτε να βρείτε καλούπια για κεριά σε όλων των ειδών τα σχήματα και τα μεγέθη. Είναι καμωμένα από διάφορα υλικά: γυαλί, μέταλλο, άκαμπτο πλαστικό και καουτσούκ, χωρίζονται όμως σε δυο κατηγορίες -σ' αυτά που λυγίζουν και σ' αυτά που δε λυγίζουν. Είναι δύσκολο να συστήσει κανένας το ένα ή το άλλο είδος καλουπιού, αφού το καθένα έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του.
Καλούπια που λυγίζουν (εύκαμπτα καλούπια).
Τα λαστιχένια καλούπια από καουτσούκ καθώς κι αυτά από εύκαμπτο πλαστικό είναι τα πιο διαδεδομένα και είναι πολύ εύκολα στη χρήση τους. Αυτά τα καλούπια έχουν πάντα εξογκώματα ή βαθουλώματα και έχουν αρκετή ελαστικότητα για να μπορεί να βγαίνει το κερί. Ένα μικρό μειονέκτημα αυτών των καλουπιών είναι ότι δεν έχουν τρύπες για να περνάει το φιτίλι, γι' αυτό χρειάζεται να τρυπήσετε τον πυθμένα κάθε καινούργιου καλουπιού με μια βελόνα που περνάει το φιτίλι, προτού προχωρήσετε στο χύσιμο του κεριού.
Καλούπια που δε λυγίζουν (άκαμπτα καλούπια).
Τα άκαμπτα καλούπια είναι ανθεκτικά και δίνουν λείες επιφάνειες στα κεριά σας.
Τα μεταλλικά καλούπια είναι περίφημα, γιατί είναι ανθεκτικά και δεν καταστρέφονται. Επίσης το μέταλλο είναι καλός αγωγός της θερμότητας και γι' αυτό το κερί κρυώνει πολύ γρήγορα μέσα σ' αυτό και δε σχηματίζονται εύκολα φυσαλίδες.
Τα άκαμπτα πλαστικά καλούπια είναι γενικά τα καλύτερα για τους αρχάριους, γιατί είναι και γερά και φτηνά.
Τα γυάλινα καλούπια έχουν το μειονέκτημα ότι είναι εύθραυστα, αλλά, επειδή είναι πολύ λεία εσωτερικά, το κερί δε χρειάζεται σχεδόν καθόλου άλλο φινίρισμα όταν βγει από το καλούπι.
Υπάρχει επίσης η περίπτωση να χυτευθεί και να παραμείνει το κερί σε κάποιο όμορφο σκεύος, συνήθως διάφανο και να καεί εντός του, σαν καντήλι. Σε αυτή την περίπτωση το φυτίλι στερεώνεται στο κέντρο του πυθμένα με ένα βαρίδι, που αν δεν είναι ένα ειδικό στήριγμα που διατίθεται από τα κηροπλαστεία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάλλιστα μία μεταλλική ροδέλα
Αν κάνετε μια ανίχνευση μέσα στο σπίτι, θα βρείτε ένα σωρό πρωτότυπα καλούπια για κεριά: ποτήρια, φόρμες για παγάκια, φόρμες για ζελέ, πλαστικοποιημένα χαρτονένια κουτιά τροφίμων - σχεδόν καθετί που δε θα τρέξει και δε θα τσαλακωθεί όταν του βάλετε μέσα βραστό νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και, κάτω από ορισμένες συνθήκες, φόρμες από χαρτόνι ή χαρτί μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν. Έχετε, πάντως, υπόψη σας ότι για να βγάλετε το κερί, το καλούπι πρέπει να είναι πλατύτερο στο επάνω μέρος από το κάτω, εκτός αν είναι φτιαγμένο από κάποιο υλικό, όπως πλαστικό ή γυαλί, που μπορεί να κοπεί ή να σπάσει μετά.
Κεριά «βουτηχτά»
Υλικά:
Μελισσοκέρι - Φιτίλι - Χύτρα - Δύο ψηλές κανάτες - Θερμόμετρο - Βέργα
Λιώστε το μελισσοκέρι σε χαμηλή φωτιά και προσέχετε να μην υπερθερμανθεί. Μην ξεχειλίζετε τη χύτρα και προσέξτε να μην πιτσιλιστείτε, το κάψιμο είναι το ίδιο με του καυτού λαδιού. Στην περίπτωση που το κερί αρπάξει φωτιά, μην πανικοβληθείτε. Η φωτιά θα σβήσει αν σκεπάστε τη χύτρα με το σκέπασμά της. Μη τη μετακινήστε από τη θέση της. Επίσης καλό θα είναι να μην κάνετε εργασία σε χώρο που έχει άλλα εύφλεκτα υλικά και προπάντων μακριά από κουζίνες που έχουν πάνω από τις εστίες, απορροφητήρες και ντουλάπια.
Ανακατέψτε αργά το λιωμένο κερί και με το θερμόμετρο ρυθμίστε τη θερμοκρασία του στους 82ο Κελσίου.
Γεμίστε τη μια κανάτα με το λειωμένο κερί. Δέστε τη μια άκρη του φυτιλιού, που διαλέξατε, σε μια βέργα και βουτήξτε το φιτίλι στο κερί. Βγάλτε το και τραβήξτε το από την ελεύθερη άκρη του, για να τεντωθεί Κρατήστε το μισό λεπτό στον αέρα, για να στεγνώσει.
Βουτήξτε το ξανά και ξανά, ώσπου να γίνει το κερί στο πάχος που θέλετε.
Κρατήστε το κρεμασμένο για να σκληρύνει. Μπορεί το ζεστό κερί που περιέχεται στην κανάτα να κρυώσει πριν τελειώσετε την πιο πάνω διαδικασία, αυτό θα το καταλάβετε όταν αρχίσουν να βγαίνουν φυσαλίδες στην επιφάνειά του ή στη στρώση του κεριού. Στην περίπτωση αυτή, ξαναθερμάνετέ το σε 82ο Κελσίου, πριν ξαναβουτήξετε το φιτίλι. Αν το άνοιγμα του λαιμού της κανάτας είναι αρκετά φαρδύ, μπορείτε να βουτάτε περισσότερα από ένα κεριά, συγχρόνως.
Μετά το τελευταίο βούτηγμα στο λειωμένο κερί, βυθίστε το τελειωμένο κερί στην άλλη κανάτα που είναι γεμάτη με κρύο νερό. Αυτό του χαρίζει γυαλάδα.
Κεριά «τυλιχτά»
Υλικά:
Φύλλο κηρήθρα - Φιτίλι - Πιστολάκι μαλλιών (προαιρετικά)
Για την παραδοσιακή αυτή μέθοδο κατασκευής κεριών, χρησιμοποιούμε φύλλα κηρήθρας. Μπορείτε να φτιάξετε ένα κερί από κηρήθρα πολύ εύκολα.
Διαλέξτε το κατάλληλο φιτίλι και κόψτε το, στο μήκος του κεριού που θα φτιάξετε, αφήστε λίγο περισσότερο (6 χιλ.). Απλώστε το φιτίλι σε όλο το μήκος του φύλλου και τυλίξτε το φύλλο γύρω του μαλακά, προσεχτικά και ομοιόμορφα για να είναι η βάση του κεριού επίπεδη.
Πιέστε ελαφρά την άκρη πάνω στο κερί, για να μην ξετυλιχτεί. Το φυτίλι που περισσεύει (6 χιλ.), αλείψτε το με λίγο λιωμένο κερί για να μείνει τεντωμένο και σκληρό.
Αν ο καιρός είναι πολύ κρύος μπορείτε να ζεστάνετε λίγο τα φύλλα της κηρήθρας με ένα πιστολάκι μαλλιών.
Αν κόψετε το φύλλο λίγο διαγώνια, ξεκινώντας από την επάνω άκρη και τυλίγοντας το φιτίλι με τον πιο πάνω τρόπο, θα έχετε ένα καινούριο κομψό σχέδιο.
Αν σας περισσέψουν κομμάτια από κερήθρα, χρησιμοποιήστε τα για στόλισμα πάνω στο κερί.
Υπάρχουν στο εμπόριο και χρωματιστές κηρήθρες, όπου μπορείτε να ενώσετε δύο φύλλα διαφορετικού χρώματος για να έχετε κερί δύο αποχρώσεων.
Κεριά από καλούπι
Υλικά:
Μελισσοκέρι - Φιτίλι και βελόνα για το πέρασμα - Στήριγμα φυτιλιού (ένα ειδικό βάρος για να κρατά το φιτίλι), προαιρετικό - Χύτρα - Θερμόμετρο - Βέργα - Καλούπι
Στην περίπτωση που θα χρησιμοποιήσετε λαστιχένιο καλούπι περάστε το φυτίλι και στεγανοποιήστε το με κερί στο σημείο που διαπερνά το λάστιχο. Στερεώστε το καλούπι μέσα σε ένα δοχείο (ποτήρι, κουτί, βάζο κ.λπ.) με το άνοιγμα επάνω. Για να μη ξεχειλώσει από το βάρος και τη ζέστη το λάστιχο, απογεμίζουμε μέχρι σε ένα σημείο το εξωτερικό δοχείο με άμμο. Αν το καλούπι σας είναι λαστιχένιο, αλείψτε το εσωτερικά με λίγο υγρό απορρυπαντικό, προτού χύσετε μέσα το κερί. Αυτό θα σας διευκολύνει να ξεκολλήσετε το κερί όταν είναι έτοιμο. Αυτή η διαδικασία δεν είναι απαραίτητη στα εύκαμπτα πλαστικά καλούπια, γιατί βγαίνουν σχετικά εύκολα.
Θερμάνετε το κερί στους 82ο Κελσίου.
Αδειάστε το ζεστό κερί στο καλούπι και ύστερα από λίγα λεπτά χτυπήστε το καλούπι ελαφρά για να μετατοπίσετε τυχόν φυσαλίδες που μπορεί να σχηματίστηκαν.
Μετά από μια ώρα περίπου, θα σχηματιστεί
γύρω από το φιτίλι ένα πηγαδάκι καθώς το κερί θα συστέλλεται ενώ θα κρυώνει. Τρυπήστε την πέτσα στην επιφάνεια και απογεμίστε από πάνω με κερί, που έχετε ζεστάνει επίσης στους 82ο Κελσίου.
Όταν το κερί κρυώσει τελείως και γίνει σκληρό, γυρίστε το καλούπι τραβώντας το προς τα κάτω να γυρίσει ανάποδα. Καθαρίστε το κερί με ένα μαχαίρι και ισιώστε τον πάτο του ώστε να πατάει σωστά.
Κόψτε το φιτίλι στα 6 χιλ. και κερώστε το με μια σταγόνα ζεστό κερί, ώστε να καίει σωστά αργότερα όταν θα το ανάψετε.



Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2009

ΜΕΛΟΜΑΚΑΡΟΝΑ


Τα υλικά για τα μελομακάρονα
* 4 φλ. λάδι
* 1 φλ. ζάχαρη
* 1 φλ. χυμό πορτοκαλιού
* 1 φλ. αλισίβα
* 1 φλ. καφέ κονιάκ
* 1 κ.γ. κανέλα
* 2 κ.γ. μαγειρική σόδα
* 1 κ.γ. ξύσμα πορτοκαλιού
* 2 κιλά αλεύρι
Τα υλικά για το σιρόπι
* 2 φλ. μέλι
* 1 φλ. ζάχαρη
* 1 φλ. νερό
Τα υλικά για το γαρνίρισμα
* 1/2 κιλό καρύδια ψιλοκοπανισμένα
* 1 κ.γ. κανέλα
* 1 κ.σ. ζάχαρη
Σε μια λεκάνη για περίπου τρία λεπτά ανακατεύουμε το λάδι με τη ζάχαρη.
Στη συνέχεια προσθέτουμε το σταχτόνερο (αλισίβα), το κονιάκ, τη σόδα διαλυμένη, το ξύσμα πορτοκαλιού, την κανέλα και το αλεύρι στο τέλος.
Ζυμώνουμε το μείγμα μέχρι να πάρει ομοιόμορφο χρώμα, το πλάθουμε και το ψήνουμε επί 35 λεπτά στους 200 βαθμούς.
Τέλος, βάζουμε το σιρόπι να βράσει, και μόλις βράσει, κυλάμε πάνω τα μελομακάρονα και γαρνίρουμε.
Καλή επιτυχία!

Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2009

Η ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ

Τι μέρα κι αυτή!
Ομολογώ πως τέτοια αγωνία και άγχος είχα καιρό να νιώσω.
Ήταν λίγο μετά τις δύο το μεσημέρι καθώς ήμουν σε επαγγελματικό ταξίδι και ετοιμαζόμουν να επιστρέψω. Επικοινώνησα τηλεφωνικά με την γυναίκα μου και μου είπε πως στις Θεσπιές έχει δυνατό νοτιά καταιγίδα και χαλάζι. Άρχισαν να με ζώνουν τα φίδια μόλις σκέφτηκα πως κάποιες κυψέλες που είναι ελαφρύτερες και καθώς τις έχω τοποθετημένες επάνω σε λάστιχα ίσως να είχαν πέσει και ανοίξει. Μέχρι να φτάσω στο μελισσοκομείο μου είδα κι έπαθα. Δεν έβλεπα στο ένα μέτρο από την βροχή.
Όταν έφτασα και τις είδα όλες στις θέσεις τους ηρέμησα.Τέλος καλό όλα καλά.
Καλά για μένα δηλαδή γιατί τα χωράφια γύρο απ’ το μελισσοκομείο είχαν πλημμυρίσει.Έχει αρχίσει η εκδίκηση της φύσης.
Δεν έχουμε δει τίποτα ακόμα.
Πάντως σκέφτομαι να εφαρμόσω την ιδέα του Δημήτρη Μπαλάφα από τη Θεσσαλονίκη.
Να δέσω τις κυψέλες με ιμάντα.
Έχει κανείς καμιά καλύτερη ιδέα;

Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009

ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Πριν από τρία χρόνια ξεκίνησα να κάνω ένα όνειρο πραγματικότητα ,που λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων και έλλειψης χρόνου δεν το είχα καταφέρει. Να ασχοληθώ με τις μέλισσες. Πήρα τις δύο πρώτες μου κυψέλες με τρία πλαίσια η κάθε μία και άρχισα να διαβάζω και να παρακολουθώ τις εργασίες που έκανε ο δάσκαλός μου κύριος Παναγιώτης στο μελισσοκομείο του. Πολλές οι απορίες, πολλά τα ερωτήματα που σιγά σιγά τα περισσότερα έπαιρναν την απάντησή τους. Παρακολουθώντας και κάθε σεμινάριο που γινόταν στη περιοχή μου και εφαρμόζοντας τις τεχνικές στα μελίσσια μου άρχισα να αισθάνομαι περισσότερο σίγουρος για τις κινήσεις μου, πάντα βέβαια υπό την επίβλεψη και τις συμβουλές του δασκάλου. Ένα από τα πρώτα πράγματα που μου είπε, εκτός από τα απαραίτητα εργαλεία που πρέπει να έχει ένας μελισσοκόμος, ήταν το ημερολόγιό του και ο πολύ καλός προγραμματισμός από τον Δεκέμβριο για την επόμενη χρονιά. Δεν έδωσα και πολύ σημασία γιατί δεν μου φάνηκε και τόσο σημαντικό να κρατάς ημερολόγιο για κάθε κίνηση που κάνεις. Κάποια μέρα που είχα ένα δίλημμα και ενώ οι κυψέλες είχαν γίνει έξι, τον κάλεσα στο μελισσοκομείο μου να με βοηθήσει και μου είπε: «Δώσε μου να δω λίγο το ημερολόγιο γιατί δεν θυμάμαι σε ποια κυψέλη αντικαταστήσαμε την βασίλισσα». Τον κοίταξα με ένοχο βλέμμα και αμέσως κατάλαβε πως δεν υπήρχε κανένα ημερολόγιο. Συνεχίσαμε την επιθεώρηση και τις εργασίες και φυσικά με την εμπειρία του λύθηκε το πρόβλημα χωρίς το ημερολόγιο. Φεύγοντας μου είπε: «Ο μελισσοκόμος χωρίς ημερολόγιο είναι τυφλός». Πήρα λοιπόν ένα ημερολόγιο και άρχισα να καταγράφω την κάθε κίνηση που έκανα σε κάθε επίσκεψη και κάθε επιθεώρηση στο μελισσοκομείο μου. Κάποια στιγμή που χρειάστηκε να έχω στοιχεία για κάποια κυψέλη μετά από ένα χρόνο, τότε κατάλαβα την χρησιμότητα του ημερολογίου. Άρχισα να καταχωρώ τα στοιχεία και στον υπολογιστή, και εξέλιξα το ημερολόγιο στην μορφή της φωτογραφίας,στο οποίο έχουν καταγραφεί οι επιθεωρήσεις μιας κυψέλης σε διάστημα οχτώ εβδομάδων.
Υπάρχει μια σελίδα για κάθε κυψέλη για το ίδιο χρονικό διάστημα.
Τώρα με σιγουριά μπορώ να πω και να προτείνω σε κάθε μελισσοκόμο που δεν κρατάει ημερολόγιο να το ξεκινήσει. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο που έχει πολύ μικρό κόστος. Χρειάζεται μόνο λίγος χρόνος.
Από το ημερολόγιο μπορούμε να δούμε την εξέλιξη της κάθε κυψέλης με την ησυχία μας στο σπίτι, να δούμε την απόδοση και τις ανθοφορίες της κάθε περιοχής για να προγραμματίσουμε τις μετακινήσεις μας και πολλά άλλα στοιχεία που εμείς θέλουμε να καταγράφουμε και να παρακολουθούμε. Αν καταχωρούμε τα στοιχεία σε ένα excelόφυλο μπορούμε να έχουμε και στατιστικά, σε μορφή καμπύλης ή στηλών κ.λ.π.
Θα ήθελα από τους αναγνώστες μελισσοκόμους, να καταθέσουν την άποψή τους και τις ιδέες τους για βελτίωση του ημερολογίου.

Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2009

ΓΡΗΓΟΡΟ ΤΕΣΤ ΜΕΛΙΟΥ

Τούτες τις άγιες μέρες το έθιμο καλεί να φτιάχνουμε στα σπίτια μας διάφορα γλυκίσματα. Στα περισσότερα χρησιμοποιούμε μέλι. Κάποιοι πλανόδιοι ή κάποιοι απατεωνίσκοι που αυτοαποκαλούνται μελισσοκόμοι, εκμεταλλεύονται την μεγάλη ζήτηση μελιού αυτών των ημερών, και πωλούν διάφορα σκευάσματα με γλυκαντικές ουσίες που τα βαφτίζουν μέλι. Επειδή κανείς μας δεν έχει την δυνατότητα να κάνει χημική ανάλυση την στιγμή της αγοράς και ούτε πρόκειται να ξαναδεί τον πλανόδιο για να του το επιστρέψει και να τον καταγγείλει στην αρμόδια υπηρεσία, υπάρχει μια πρακτική και ένας απλός τρόπος ανίχνευσης νοθείας του μελιού. Βέβαια για να είναι κανείς σίγουρος για το τι αγοράζει, η λύση είναι η αγορά επώνυμου μελιού ή μελιού με ετικέτα από μελισσοκόμο της περιοχής μας που γνωρίζουμε και τον εμπιστευόμαστε.
Σύμφωνα με οδηγία του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO). Αυτού του είδους οι έλεγχοι βασίζονται σε μη εργαστηριακές, δηλαδή στη γεύση, στο ιξώδες (δηλαδή στην ρευστότητα. Το νοθευμένο μέλι είναι λιγότερο πυκνό και έχει αρκετή υγρασία) και στη διάλυσή του σε κρύο νερό.
Αν μια σταγόνα μελιού βουτηγμένη σε κρύο νερό παραμένει συγκρατημένη και δε διαλυθεί αμέσως, τότε το πιθανότερο είναι να πρόκειται για καθαρό μέλι.
Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί καλύτερα κοιτάζοντας προς το φως. Αν οι άκρες της σταγόνας αρχίζουν να ανοίγουν κατά τη βύθιση στο νερό, τότε το μέλι πολύ πιθανό να έχει νοθευτεί με ουσίες με αρκετή υγρασία.
Για την ακρίβεια σε ένα ποτήρι κρύο νερό:
α) το καθαρό μέλι χύνεται στον πυθμένα χωρίς να διαλύεται εύκολα.β) και γ) μέλι αναμειγμένο με 70% σιρόπι ζάχαρης. Δε χύνεται όπως το μέλι και δημιουργεί αναταραχή και θόλωση σχεδόν στιγμιαία, ειδικά όταν ρίχνουμε μεγάλη ποσότητα και ανακινούμε ελαφρά το νερό. Το σιρόπι εναποθέτεται ανομοιόμορφα στον πάτο.δ) σε σκέτο σιρόπι ζάχαρης, η θόλωση είναι ακόμα πιο έντονη και δεν υπάρχει εμφανής εναπόθεση στον πάτο. Σε κάθε περίπτωση πάντως αν υπάρχει ένα ύποπτο μέλι, ειδικά όταν πρόκειται για μεγάλες ποσότητες (που σημαίνει μεγάλο κόστος) θα πρέπει να μένει χωριστά από άλλα μέλια μέχρι να γίνουν ακριβή τεστ σε κάποιο εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου και χημικών αναλύσεων, με γνώσεις στα μελισσοκομικά προϊόντα.
Προσοχή λοιπόν στο τι πληρώνουμε και τι παίρνουμε.
Και να ξέρεται πως το Ελληνικό μέλι είναι το καλύτερο!
Για αυτό το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από την εφημερίδα «Μελισσοκόμος».
http://www.melissokomos.gr

Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2009

ΟΙ ΠΑΡΑΦΙΑΔΕΣ

Οι παραφυάδες της Άνοιξης, με τροφοδοσία φροντίδα και «προδέρμ» έχουν φτάσει να έχουν πέντε πλαίσια πραγματικό πληθυσμό, και αρκετά μέλια για ξεχειμώνιασμα.
Ξεχειμωνιάζουν λοιπόν, και η απορία ενός μελισσοκόμου που είναι στραβάδι, όπως είμαι εγώ, είναι η εξής: Τι είναι προτιμότερο να κάνουμε την ερχόμενη Άνοιξη;
Εδώ οι απόψεις διίστανται καθώς ο κάθε μελισσοκόμος έχει την δική του θεωρία και πρακτική. Από τις ομιλίες των ειδικών στο φεστιβάλ μελιού, και συγκεκριμένα του κύριου Σπύρου Σκαρέα με θέμα «Μελισσοκομικές τεχνικές αύξησης της παραγωγής», συμπέρανα πως είναι προτιμότερο να το ενώσουμε με κάποιο άλλο δυνατό ή αδύνατο, και να δημιουργήσουμε ένα δυνατότερο για να έχουμε μεγαλύτερη παραγωγή. Φυσικά γνωρίζω πως ένα δυνατό μελίσσι δεν είναι ευάλωτο σε ασθένειες κ.λ.π. Βέβαια τέθηκαν διάφορα ερωτήματα που κάποια από αυτά δεν είχαν σαφείς απαντήσεις. Ίσως επειδή ο χρόνος ήταν περιορισμένος. Τι να εξηγήσει κανείς σε λίγα μόλις λεπτά. Εδώ όμως έχουμε την πολυτέλεια απεριόριστου χρόνου να ανταλλάξουμε απόψεις και ιδέες. Κάποια άλλη άποψη φίλου, παλιού μελισσοκόμου της περιοχής μου, είναι να δημιουργήσεις όσο το δυνατόν περισσότερα μελίσσια.
Επειδή τα Blogs που παρακολουθώ θεωρώ πως τα χειρίζονται αξιόλογοι και έμπειροι μελισσοκόμοι, θα ήθελα να διαβάσω την άποψή τους για το θέμα.
Σας ευχαριστώ για την συμμετοχή σας, και για τις χρήσιμες και πολύτιμες πληροφορίες που δίνετε στους νέους μελισσοκόμους.

Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2009

ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν έλεγε κάποτε ότι «αν οι μέλισσες εκλείψουν, το ανθρώπινο είδος δεν θα αργήσει να τις ακολουθήσει». Ερευνητές και άνθρωποι του μελισσοκομικού κλάδου μιλούν για τη σημασία της μέλισσας και εφιστούν την προσοχή της ελληνικής πολιτείας για την προστασία του μικρού στο δέμας αλλά σπουδαίου για το οικοσύστημα, εντόμου.
Πρόσφατα δημοσιεύματα του BBC και του Reuters έθεταν επιτακτικά το ερώτημα για το τι προκαλεί το θάνατο των μελισσών σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο και ποιες ενδεχομένως να είναι οι συνέπειες τόσο σε οικονομικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο οικοσυστήματος.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, το κόστος που θα κληθούμε να πληρώσουμε για την κρίση της μελισσοκομίας και της αυξανόμενης θνησιμότητας των μελισσών δεν θα φανεί μόνο στην αύξηση της τιμής του μελιού του καφέ ή του χυμού από πορτοκάλι -και αυτό διότι οι μέλισσες επικονιάζουν την πλειονότητα των δέντρων του καφέ και τις πορτοκαλιές-, αλλά θα έχει αρνητικές συνέπειες στην ισορροπία της ευρύτερης διατροφικής αλυσίδας.
Το μέλι και τα άλλα προϊόντα της κυψέλης είναι πολύ μικρής σημασίας όταν συγκρίνονται με τις ωφέλειες που έχει ο άνθρωπος από τη μέλισσα με την επικονίαση που επιτελεί στις διάφορες καλλιέργειες και στην άγρια βλάστηση.
Πληθώρα ερευνών αποπειράται να αναδείξει τη σχέση της μέλισσας και τη συμβολή της στην παραγωγή τροφίμων με μετρήσιμα δεδομένα, έργο εξαιρετικά δύσκολο που απαιτεί απαραιτήτως συνεχή επιστημονική σύγκλιση και συνεργασία. «Ένα πολύ μεγάλο μέρος των φυτών του πλανήτη μας παράγουν καρπούς και πολλαπλασιάζονται με την συνεισφορά της μέλισσας μέσω της επικονίασης. Βέβαια, δεν είναι εύκολο να μετρήσει κανείς πόσο ακριβώς είναι η εξάρτηση από τη συμβολή της μέλισσας στα τρόφιμα που έρχονται στο τραπέζι μας.
Ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέρει κατά προσέγγιση ότι τα τρία τέταρτα της παραγωγής τροφίμων εξαρτώνται από τις μέλισσες την ίδια στιγμή που 4 στα 5 λαχανικά που καλλιεργούνται σε ευρωπαϊκό έδαφος εξαρτώνται από την επικονίαση των μελισσών.
Όσο για την οικονομική αποτίμηση της παραγωγής του κυριότερου επικονιαστή καλλιεργούμενων φυτών: «μελέτη που διεξήχθη το 2005 από δύο ιδρύματα της Γαλλίας και Γερμανίας αναφέρει ότι η επικονίαση από τα έντομα συνεισφέρει κατά 153 δισ. ευρώ ετησίως και αντιστοιχεί στο 9,5% της παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής».
Σύνδρομο κατάρρευσης, το περιβάλλον προειδοποιεί
Η διαταραχή ή αλλιώς το σύνδρομο κατάρρευσης των μελισσιών (Colony Collapse Disorder) είναι η ονομασία που έδωσαν ερευνητές στις ΗΠΑ στο φαινόμενο μαζικών απωλειών μελισσιών. Οι απώλειες έφτασαν κατά περίπτωση μέχρι και στο 90% με το μέσο όρο απωλειών το 2007 να ανέρχεται στο 31,8%.
Πέρα από την απώλεια εισοδήματος αναφορικά με το μέλι και άλλα προϊόντα της κυψέλης, αισθητή ήταν και η οικονομική απώλεια από την ενοικίαση των μελισσιών σε καλλιέργειες για επικονίαση. Από τότε, η διεθνής επιστημονική κοινότητα ερευνά τα συμπτώματα αλλά και τις αιτίες που οδηγούν στις πέρα από το συνηθισμένο απώλειες των μελισσιών. Το CCD χωρίς ακόμα να είναι ένα πλήρως κατανοητό φαινόμενο (χρησιμοποιείται περισσότερο για να περιγράψει τις ταχύτατες απώλειες του ενήλικου πληθυσμού του μελισσιού), έχει δώσει το ερέθισμα και στην Ευρώπη να ασχοληθεί με την παρακολούθησή και την ερμηνεία του.
Στην Ευρώπη γενικότερα υπάρχει μια αρκετά μεγάλη μείωση του πληθυσμού των μελισσοσμηνών αλλά και των ίδιων των μελισσών οι οποίες δεν είναι ικανές να επιζήσουν. Τα ποσοστά αυτά κυμαίνονται από 30% έως και 40%. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με πληροφορίες που έχει συλλέξει o Eυρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) από τα κράτη-μέλη, δεν διευκρινίζεται εάν η αναφερόμενη θνησιμότητα μελισσιών είναι η ίδια με αυτή των ΗΠΑ.
Για παράδειγμα στην Ελλάδα αν και έχουμε απώλειες μελισσιών δεν έχουμε παρατηρήσει τα ίδια συμπτώματα με το Σύνδρομο Κατάρρευσης όπως περιγράφεται στις ΗΠΑ. Η κατάρρευση μελισσιών στη χώρα μας οφείλεται σε αρκετές ίδιες αιτίες αλλά ο συνδυασμός των αιτιών είναι τέτοιος που δεν έχει τα ίδια συμπτώματα.
Έκκληση στην πολιτεία
Δεν είναι εύκολο να αποφανθεί κανείς με μια απάντηση για το τι φταίει για τη μείωση του πληθυσμού των μελισσοσμηνών και των διαταραχών που παρατηρούνται στη συμπεριφορά τους. Οι απαντήσεις των επιστημόνων συγκλίνουν, αποδεικνύοντας ότι η γνώση για τις ασθένειες που εμφανίζουν οι μέλισσες υπάρχει. Αυτό που μάλλον είναι το ζητούμενο είναι η ερμηνεία της αλληλεπίδρασης των αιτιών που προκαλούν την κατάρρευση των μελισσιών.
Οι κλιματολογικές συνθήκες έχουν αλλάξει και το επιβαρυμένο περιβάλλον στο οποίο ζούμε επηρεάζει και την υγεία της μέλισσας. Την ίδια στιγμή, η αύξηση των εντομοκτόνων σκευασμάτων εξαιρετικά ισχυρών που πέφτουν στις περιοχές γύρω από τα μελίσσια αποτελούν μια από τις κυριότερες αιτίες για τις απώλειες των μελισσών, τις οποίες και δηλητηριάζουν.Απώλειες παρατηρούνται επίσης από μια νέα ασθένεια που οφείλεται στο παράσιτο (πρωτόζωο) Nosema ceranae το οποίο εντοπίστηκε στη χώρα μας το 2006.
Αν και στην Ελλάδα δεν έχουμε ολοκληρωμένο πρόγραμμα παρακολούθησης της υγείας των μελισσοσμηνών (αξιολόγηση συρρίκνωσης πληθυσμού, κατάρρευσης μελισσιών και θνησιμότητας τους) όπως συστήνεται από την ευρωπαϊκή ντιρεκτίβα 96/23/EC, η συνεργασία των διάφορων ερευνητικών εργαστηρίων με τους μελισσοκόμους φαίνεται να είναι αγαστή, ανεπαρκής όμως εξαιτίας της απουσίας οργανωμένου σχεδίου από την πολιτεία. Από τις έρευνες του ΙΝΚΑ σχετικά με τη κατάχρηση φυτοφαρμάκων στην πρωτογενή παραγωγή και την πρόωρη συγκομιδή προκύπτει αυξημένη συγκέντρωση νιτρικών λιπασμάτων, τα οποία είναι ύποπτα για καρκινογενέσεις• παρουσιάζουν χρόνια τοξικότητα και προκαλούν ενδοκρινικές ανωμαλίες.
Συγκεκριμένα, ο σχετικές έρευνες κατέδειξαν συγκέντρωση νιτρικών λιπασμάτων πέντε φορές πάνω από το όριο σε πατάτες στην Αχαΐα, καθώς και συγκέντρωση άνω των επιτρεπτών ορίων σε ποσοστό 4-6% δειγμάτων ελαιόλαδου. Επιπλέον έρευνα του ΙΝΚΑ σε φρούτα και λαχανικά (μαρούλια, πατάτες, ντομάτες και μήλα) κατέδειξε συγκεντρώσεις σε οργανοφωσφορικά και διθειοκαρβαμιδικά φυτοφάρμακα, ενώ από έρευνα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης προέκυψαν ιδιαίτερα αυξημένες συγκεντρώσεις φυτοφαρμάκων και στο αγελαδινό γάλα.
Το ΙΝΚΑ επισημαίνει ότι η 20ετής συστηματική κωλυσιεργία στη λήψη των αναγκαίων μέτρων έχει ήδη δημιουργήσει μια χημική βόμβα για την υγεία παραγωγών, καταναλωτών, το περιβάλλον, το οικοσύστημα και τον υδροφόρο ορίζοντα. Παράλληλα, επιδημιολογικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε παιδιά που ζουν σε παραγωγικές περιοχές έδειξαν ότι το πρόβλημα έχει ήδη βλάψει την υγεία όχι μόνο των σημερινών ενηλίκων, αλλά και των επόμενων γενεών.
Το Ινστιτούτο Καταναλωτών διαπιστώνει ότι δεν ενθαρρύνεται η βιολογική γεωργία και καταγγέλλει ότι από τα 2.500 περίπου φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στη χώρα, μόνο για το 10% από αυτά υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την τοξικότητά τους.
Ας μην κάτσουμε με σταυρωμένα τα χέρια και να μείνουμε απλοί αναγνώστες των άρθρων και θεατές. Ας κάνουμε τις θεωρίες πράξεις.

Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2009

ΣΤΕΡΕΩΣΗ ΠΛΑΙΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑ

Μια από τις εργασίες του μελισσοκόμου και ίσως η πιο κοπιαστική είναι η μεταφορά των κυψελών. Όλοι οι μελισσοκόμοι ψάχνουμε να βρούμε τρόπους για να κάνουμε τις εργασίες μας λιγότερο δύσκολες και πιο σύντομες για να ενοχλούμε όσο το δυνατόν λιγότερο το μελίσσι. Όλοι ξέρουμε πως κατά την μεταφορά τα μελίσσια αγριεύουν δεδομένου ότι συνήθως οι διαδρομές είναι σε χωματόδρομους και πολλές φορές για πάνω από μια και δυο ώρες. Δεν θα αναφερθώ περισσότερο στην μεταφορά γιατί όλοι έχουμε επιλέξει την διαδικασία και τον τρόπο που μας βολεύει. Καλό θα ήταν όμως να μοιραζόμαστε ιδέες και απόψεις για να κάνουμε την δουλειά μας καλύτερη. Γι αυτό λοιπόν θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μια ιδέα η οποία ίσως για κάποιους να είναι γνωστή. Αφορά την στήριξη των πλαισίων κατά την μεταφορά, όταν η γονοφωλιά ή το πάτωμα δεν είναι γεμάτο με πλαίσια και υπάρχει κίνδυνος να φύγουν από τους κραδασμούς και να στραβώσουν ή να σπάσουν και να καταστραφούν τα κεριά. Κάποιους τρόπους που έχω δει και εφάρμοζα κι εγώ μέχρι τώρα είναι οι εξής:
1. με καρφάκι.Με αυτόν τον τρόπο μετά από πολλές χρήσεις δημιουργούνται πολλές τρύπες στα σημεία καρφώματος με αποτέλεσμα να μην στέκεται πια το καρφί.
2. με κερί.Με αυτόν τον τρόπο όταν η θερμοκρασία είναι μεγάλη, το κερί δεν αντέχει τους κραδασμούς με αποτέλεσμα να φεύγει από την θέση του.
3. με ξύλινα πηχάκια.Με αυτόν τον τρόπο θα πρέπει για διαφορετικό αριθμό πλαισίων να έχουμε και το κατάλληλο πηχάκι, που σημαίνει σπατάλη χρόνου και όγκος δουλειάς για να κατασκευάσουμε πηχάκια για κάθε περίπτωση.
Όλα αυτά λοιπόν με έβαλαν στην διαδικασία να ψάξω να βρω κάτι που να είναι ευέλικτο και εύχρηστο, οικονομικό, να καλύπτει όλες τις ανάγκες ανάλογα με τα πλαίσια, και να μην δημιουργεί πρόβλημα στην κυψέλη και στην διαδικασία μεταφοράς. Λόγω της κύριας δουλειάς μου (που είναι υπεύθυνος πωλήσεων) έχω να κάνω με πολλά χαρτιά, έγγραφα, παραγγελιόχαρτα κ.λ.π. χρησιμοποιώ κλιπ για να ομαδοποιώ τα χαρτιά. Τυχαία λοιπόν καθώς κρατούσα στα χέρια μου ένα κλιπ μου ήρθε η ιδέα.
Και πράγματι. Το δοκίμασα στην πράξη και στέφθηκε με επιτυχία.
Όποιος συνάδελφος θέλει ας το δοκιμάσει για να διαπιστώσει και ο ίδιος.
Η πρώτη φωτογραφία με τα μελίσσια στο τρέιλερ είναι κάποιου μελισσοκόμου που δεν ξέρω ποιος είναι. Το είδα κάπου στην Κωπαΐδα και το φωτογράφισα.
Δημήτρης Δημητρίου

Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2009

ΑΛΥΚΗ ΒΟΙΩΤΙΑΣ 2009

Η Αλυκή μας τα έδωσε απλόχερα! Απίστευτο θυμάρι!


Γεμάτα πλαίσια με 100% θυμαράκι!

Και ο δάσκαλος Κος Παναγιώτης χαμογελά ικανοποιημένος!


Από νωρίς στην Αλυκή με τον δάσκαλο για τρύγο! Και ο μελιτοεξαγωγέας να ζεσταίνεται!


Και η γύρη αρκετή από αρχές Ιουνίου. Όχι γιά το μελίσσι, και για εμάς!


Δεν αφήνουν άνθος για άνθος!!! Τι γύρες, τι νέκταρ. Πάρε να 'χεις!


Να και τα έξτρα κηφηνοκελιά με γόνο.


Άντε να την κάνουμε σιγά σιγά! σαν πολοί δεν μαζευτήκαμε?

Σαν να κάνει λίγο ζ'εστη βρε παιδιά! Ας κάτσουμε στο μπαλκόνι να πάρουμε λίγο αέρα!
Κι αυτός ο μελισσοκόμος μέσα στο λιοπύρι μας άφησε. Χάθηκε καμιά σκιά? τόσα δέντρα γύρο μας.








Τρίτη 24 Νοεμβρίου 2009

ΣΥΣΚΕΥΗ ΣΥΡΜΑΤΩΜΑΤΟΣ ΠΛΑΙΣΙΩΝ & ΑΡΜΟΣΤΗΡΑΣ


Να πως μπορεί κανείς να γλυτώσει 200 ευρώ χρησιμοποιώντας το μυαλό και τα χέρια του. Αυτοσχέδια συσκευή συρματώματος και αρμοστήρας, από ξύλα, έναν σφικτήρα και έναν μετασχηματιστή 12 βολτ.

Δευτέρα 23 Νοεμβρίου 2009

ΠΟΤΙΣΤΡΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ

Αυτή την εποχή που στην περιοχή που έχω το μελισσοκομείο μου δεν υπάρχουν γεωργικές παραγωγές που να ποτίζονται και οι νεροκουβαλήτρες κάνουν μακρινά ταξίδια σε χαμηλές σχετικά θερμοκρασίες για να βρουν νερό τοποθέτησα αυτοσχέδια ποτίστρα στο μελισσοκομείο μου και είδα ότι το χρειάζονται πραγματικά!

Απόσπασμα από συνέντευξη του Χριστάκη Τοφαρή για την σημασία του νερού στις μέλισσες.
Οι μέλισσες, όπως όλα τα ζώα, εκτός από την τροφή (νέκταρ και γύρη) που συλλέγουν από τις διάφορες ανθοφορίες, πρέπει να έχουν απαραίτητα στη διάθεσή τους νερό καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Για τη σημασία του νερού στις μέλισσες θα μας ενημερώσει ο κ. Χριστάκης Τοφαρής, Λειτουργός Γεωργίας, στον Κλάδο Προστασίας Φυτών του Τομέα Μελισσοκομίας του Τμήματος Γεωργίας. - Κ. Τοφαρή, πείτε μας γενικά, ποια είναι η σημαντικότητα του νερού στις μέλισσες; Το νερό αποτελεί ζωτικής σημασίας στοιχείο στη διατροφή και γενικότερα στην εξελιγκτική πορεία της ζωής του μελισσιού. Οι μέλισσες χρησιμοποιούν το νερό για να αραιώσουν παχύρρευστες τροφές, όπως το μέλι, το σιρόπι, το ζαχαροζύμαρο ή την κρυσταλλική ζάχαρη πριν τα καταναλώσουν οι ίδιες ή για να παρασκευάσουν την τροφή των προνυμφών. Πρέπει να αναφέρουμε ότι ο εργατικός πολτός για την διατροφή των προνυμφών περιέχει περίπου 66% νερό, γεγονός που συντείνει στη μη αποξήρανση των προνυμφών. Επίσης, η άριστη σχετική υγρασία για την εκκόλαψη των αβγών είναι σε ποσοστό της τάξης του 90-95%. Σε περίπτωση έλλειψης νερού, οι μέλισσες καννιβαλλίζουν τα αυγά και τις προνύμφες και επομένως το μελίσσι είναι καταδικασμένο να καταστραφεί. - Ποια άλλη χρησιμότητα έχει το νερό στις μέλισσες και ποιες οι ανάγκες τους σ’ αυτό; Aλλη χρήση του νερού στις μέλισσες είναι η ρύθμιση της θερμοκρασίας της κυψέλης. Σε περιόδους ψηλών θερμοκρασιών οι συλλέκτριες νερού τοποθετούν σε διάφορα σημεία της κυψέλης και των κηρήθρων σταγόνες νερού και με το ανέμισμα των φτερών τους δημιουργούν ένα συνεχές ρεύμα αέρα προκαλώντας την εξάτμιση του νερού και την πτώση της θερμοκρασίας. Οι ανάγκες σε νερό δεν έχουν υπολογιστεί επ’ ακριβώς όμως εκτιμάται ότι κυμαίνονται από 25 έως 300 γραμμάρια την ημέρα ανά μελίσσι και αυτό εξαρτάται από τη δυναμικότητα του μελισσιού, εάν είναι περίοδος εντατικής εκτροφής γόνου και τις θερμοκρασίες που επικρατούν. Σε συνθήκες καύσωνα αναφέρεται ότι, ένα μελίσσι μπορεί να καταναλώσει 2 έως 3 λίτρα νερό. - Τι πρέπει να έχει υπόψιν του ο μελισσοκόμος όσον αφορά την εξασφάλιση νερού στα μελίσσια; Ο μελισσοκόμος κατά την επιλογή του τόπου εγκατάστασης του μελισσοκομείου του θα πρέπει να ελέγξει κατά πόσον υπάρχουν φυσικές πηγές νερού ή πιο καλύτερα, να μεριμνήσει ο ίδιος να τοποθετήσει ποτίστρα, δηλαδή βαρέλι με φλοτέρ και γούρνα κοντά στο μελισσοκομείο. Πρέπει να προμηθεύει και να αλλάζει τακτικά το νερό έτσι ώστε να υπάρχει πάντα καθαρό και δροσερό νερό στη διάθεση των μελισσών. Καλά θα ήταν σε περιόδους με ψηλές θερμοκρασίες οι ποτίστρες να τοποθετούνται σε σκιερό χώρο ενώ, αντίθετα, τους μήνες με χαμηλές θερμοκρασίες να τοποθετούνται σε μέρος που να λιάζονται και οι γούρνες να καλύπτονται με διάτρητο πλέγμα, ώστε να απομακρύνεται το ενδεχόμενο επίσκεψης άλλων ζώων ή πουλιών. Επίσης, να αποφεύγει την τοποθέτηση του μελισσοκομείου κοντά σε κατοικημένες περιοχές, σε περάσματα βόσκησης ζώων ή πολύ κοντά σε κτηνοτροφικά υποστατικά χωρίς την πρόνοια παροχής νερού ή συνεννόησης με τον κτηνοτρόφο. - Μερικές φορές παρενοχλούνται κάτοικοι από τις επισκέψεις μελισσών στις αυλές ή στις βρύσες των κήπων. Τι μέτρα πρέπει να λαμβάνονται στις περιπτώσεις αυτές; Αναμφισβήτητα, η τοποθέτηση ορίων απόστασης για εγκατάσταση μελισσοκομείου από κατοικημένες περιοχές δεν θα έλυνε το πρόβλημα, λόγω του ότι, η μέλισσα μπορεί να διανύσει απόσταση ακτίνας 4-5 χιλιομέτρων ή και περισσότερο για εντοπισμό μελισσοβοσκής ή εξεύρεσης νερού για κάλυψη των αναγκών του μελισσοσμήνους. Επομένως, ο μελισσοκόμος θα πρέπει να τοποθετήσει ποτίστρα στο μελισσοκομείο του εάν δεν υπάρχει και να διενεργεί συχνό έλεγχο ούτως ώστε να υπάρχει πάντοτε διαθέσιμο νερό στις μέλισσες. Από πλευράς τους, οι κάτοικοι θα πρέπει να απομακρύνουν ή να περιορίσουν για 5-6 ημέρες τα σημεία-πηγές πρόσβασης των μελισσών σε νερό όπως για παράδειγμα, ποτίστρες ζώων, λιμνάζοντα νερά στον κήπο, κάλυψη πισινών, βρύσες που στάζουν κ. τ. λ. έτσι ώστε οι μέλισσες κατά την επίσκεψή τους να μην βρίσκουν νερό και να συνηθίσουν την πηγή νερού του μελισσοκομείου.
O Xριστάκης Tοφαρής είναι Λειτουργός Γεωργίας στον Kλάδο Προστασίας Φυτών/Tομέας Mελισσοκομίας.

Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2009

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
«Μήνας, συνδετικός κρίκος, δύο παραγωγικών περιόδων, αυτής που
έληξε και της επόμενης που θα ακολουθήσει».
Οι μελισσοκομικοί χειρισμοί του Νοεμβρίου διακρίνονται γενικά σε δύο
κατηγορίες:
Την ολοκλήρωση των εργασιών που σχετίζονται με την παραγωγική
περίοδο που έληξε ή που λήγει το αργότερο στο πρώτο 10ήμερο του
Νοεμβρίου και
Την προετοιμασία των μελισσοσμηνών για την επόμενη παραγωγική
περίοδο που έρχεται, με4 πρώτο μέλημα τη δημιουργία συνθηκών
κατάλληλων για καλό ξεχειμώνιασμα.
Εξαιτίας της μεγάλης παραλλακτικότητας των κλιματικών συνθηκών και της
μελισσοκομικής χλωρίδας των διαφόρων περιοχών της χώρας μας, οι
εργασίες διαφέρουν ανάλογα με τις απαιτήσεις των μελισσοκόμων και την
εξισορρόπηση των αναγκών ανάμεσα στις συνθήκες για εκτροφή γόνου και
τις απαραίτητες προϋποθέσεις για καλό ξεχειμώνιασμα. Μ’ άλλα λόγια, ενώ
στα ψυχρότερα κλίματα της χώρας μας, πρέπει ν’ αρχίσουν οι εργασίες
προετοιμασίας των μελισσιών για το χειμώνα, στα πιο ζεστά μέρη, όπου ο
Νοέμβριος είναι ήπιος κατά κανόνα, φροντίδα των μελισσοκόμων πρέπει να
είναι η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για εκτροφή γόνου. Σε πολλές
περιοχές όπου ο Νοέμβριος παρουσιάζει συχνά διαφορετικά πρόσωπα,
άλλοτε δριμύς χειμωνιάτικος και άλλοτε ήπιος φθινοπωρινός, ο σώφρων
μελισσοκόμος λαμβάνει υπ’ όψιν του τη δυσμενέστερη περίπτωση,
προετοιμάζει τα μελίσσια του για τον επερχόμενο χειμώνα, αλλού είναι και
έτοιμος να επωφεληθεί από ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες και εκμετάλλευση
όψιμων ανθοφοριών για εκτροφή γόνου και ανανέωση του πληθυσμού.
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ.
Α΄ Αποθήκευση και προστασία των κηρηθρών.
Οι κηρήθρες σε μια επιχείρηση μελισσοκομική αποτελούν σπουδαίο μέρος
του μελισσοκομικού κεφαλαίου και βασικός παράγοντας επιτυχίας.
Δεν είναι ανώφελο να επαναλάβω την άποψη καταξιωμένων διεθνώς
επιστημόνων – μελισσοκόμων ότι «Οι παραγωγικές βασίλισσες και οι
καλοκτισμένες κηρήθρες είναι το Α και το Ω της επιτυχίας στη μελισσοτροφία».
Με το τέλος των τρυγητών οι κηρήθρες των μελιτοθαλάμων αλλά και οι
κηρήθρες από τους εμβρυοθαλάμους (φωλιές) που περισσεύουν και δεν
καλύπτονται από τον εναπομείναντα πληθυσμό των μελισσών, δεν
επιστρέφονται ή αφαιρούνται αντίστοιχα από τα μελίσσια και αποθηκεύονται.
Εάν πρέπει να επιστρέψουμε κάποιες απ’ αυτές αμέσως μετά την
φυγοκέντριση του μελιού, διαλέγουμε σκουρόχρωμες και όσες έχουν κάποια
ποσότητα γύρης.
Στην διαδικασία της αποθήκευσης είναι χρήσιμο να γίνεται κάποια διαλογή
και να ξεχωρίζουμε τις κηρήθρες ως εξής:
1) Κατάλληλες και ακατάλληλες. Ακατάλληλες είναι οι κηρήθρες μετά
από πολυετή χρήση και πολλαπλές εκτροφές γόνου με αποτέλεσμα η
διάμετρος των κελλιών να έχει μικρύνει εμφανώς. Επίσης ακατάλληλες
είναι και όσες έχουν σπάσει στη φυγοκέντριση και έχει αποσπασθεί
κάποιο κομμάτι ή έχει κοπεί το σύρμα. Καινούργιες κηρήθρες που
κόβονται κατά μήκος του επάνω σύρματος , χωρίς αυτό να σπάσει ή
να λείπει τμήμα κηρήθρας, τις διορθώνουμε πιέζοντας ελαφρά, με τα
δάκτυλα, οι μέλισσες θ’ αναλάβουν αργότερα να τις
επανασυγκολλήσουν , με μοναδική ζημιά τη μετατροπή μερικών
εργατικών κελιών σε κηφηνοκελλιά.
2) Σκουρόχρωμες και ανοιχτόχρωμες. Τις σκουρόχρωμες θα τις
χρησιμοποιήσουμε νωρίς την Άνοιξη σαν πιο ζεστές, ενώ τις άσπρες
στα τέλη της Άνοιξης και το καλοκαίρι εναρμονιζόμενοι με τις
προτιμήσεις των ίδιων των μελισσιών που είναι αντίστοιχες.
3) Κηρήθρες άδειες και κηρήθρες με γύρη ή μέλι. Αρκετές φορές
έχουμε μέσα στα μελίσσια περισσότερες κηρήθρες που προστέθηκαν
από κακό υπολογισμό ή σαν συνέπεια της σμίκρυνσης του όγκου του
μελισσιού τώρα το Νοέμβριο. Αυτές τις αποθηκεύουμε αμέσως, μαζί
με ενδεχόμενα άλλες κηρήθρες που δε χρησιμοποιήθηκαν στην
χρονιά που τελειώνει. Τις κηρήθρες που έχουν γύρη τις επιστρέφουμε
στα μελίσσια αμέσως μετά τον τρυγητό για τρεις λόγους.
Είναι οι πρώτες που θα προσβάλει ο κηρόσκωρος.
Για να χρησιμοποιήσουν οι μέλισσες την γύρη που έχουν μεγάλη ανάγκη
στους επόμενους μήνες.
Για να μη «μουχλιάσουν» οι κηρήθρες. Η μούχλα πάνω στην γύρη σε
κηρήθρες που δεν τις προστατεύουν οι μέλισσες οφείλεται στην ανάπτυξη
μυκήτων και κυρίως του μύκητα Pericystis alvei. Οι σπόροι του μύκητα
αυτού βλαστάνουν μόνο σε θερμοκρασίες κάτω των 20ο C , έτσι δεν
εμφανίζονται την άνοιξη ή το καλοκαίρι στο μελίσσι όπου η θερμοκρασία
διατηρείται πάνω από 30ο C, αλλά το χειμώνα είτε στις ακριανές
κηρήθρες που δεν καλύπτουν οι μέλισσες και βοηθά σ’ αυτό η περίσσεια
υγρασίας που δημιουργείται στην κυψέλη από την κατανάλωση μελιού και
κακό αερισμό, είτε στις αποθηκευμένες κηρήθρες που διατηρούνται σε
δροσερούς χώρους. Η βλάστηση των σπορίων του μύκητα καλύπτει όλη
τη γύρη, την καταστρέφει και ενδεχομένως αχρηστεύεται και η κηρήθρα.
Τις κηρήθρες με μέλι που έμειναν μετά το φυγοκέντρισμα πριν τις
αποθηκεύσουμε τις επιστρέφουμε στα μελίσσια για ν’ αφαιρέσουν οι
μέλισσες το λεπτό στρώμα μελιού, να τις «γλείψουν» όπως λένε
χαρακτηριστικά οι μελισσοκόμοι. Η εργασία αυτή γίνεται για ν’
αποφύγουμε τη γρήγορη κρυστάλλωση του μελιού την επόμενη χρονιά
όταν ξαναχρησιμοποιήσουμε τις κηρήθρες. Ο χειρισμός όμως αυτός έχει
δύο σοβαρά μειονεκτήματα. Την πρόσθετη εργασία που απαιτείται για την
τοποθέτηση και αφαίρεση μετά από 2 – 3 μέρες των πλαισίων και
δεύτερον την πιθανή περίπτωση να έχουν βάλει οι μέλισσες νέκταρ στις
περισσότερες απ’ αυτές με αποτέλεσμα να είναι ακατάλληλες για την
αποθήκευση αλλά ούτε και χρόνος ή δυνατότητα να υπάρχει για τη
μετατροπή σε μέλι. Μερικοί μελισσοκόμοι για ν’ αποφύγουν το δίλημμα
αφήνουν τους ορόφους με τις τρυγημένες κηρήθρες για μερικές ώρες
δίπλα στο μελισσοκομείο. Αυτό όμως είναι πολύ επικίνδυνο γιατί κι’ αν
ακόμη δεν υπάρχουν κοντά ξένα μελίσσια, η πιθανότητα να προκληθεί
λεηλασία στα μελίσσια μας είναι πολύ μεγάλη.
Συνιστάται:
-Τρυγημένες κηρήθρες από μέλια που κρυσταλλώνουν πολύ αργά,
όπως πεύκο, έλατο, θυμάρι να τις αποθηκεύουμε αμέσως.
-Τρυγημένες κηρήθρες από μέλια που κρυσταλλώνουν γρήγορα όπως
βαμβάκι, ερείκη, πολύκομβο, ηλίανθο κλπ. να τις δίνουμε για 2 – 3
μέρες στα μελίσσια, αργά το απόγευμα, πολλές μαζί (10 – 20 σε ένα
μελίσσι) και να τις αφαιρούμε αφού διαπιστώσουμε ότι έχουν πάρει όλο
το μέλι οι μέλισσες και δεν έχουν προσθέσει νέκταρ ή δεν έχει γεννήσει
η βασίλισσα.
Β΄ Παραγωγή κεριού – αξιοποίηση παλιών κηρηθρών και
απολεπισμάτων του τρυγητού.
Η παραγωγή κεριού στη χώρα μας είναι μικρή και δεν καλύπτει ούτε τις
ανάγκες της μελισσοκομίας. Η μικρή παραγωγή οφείλεται:
1) Στη μη ολοκληρωμένη αξιοποίηση του κεριού από παλιές κηρήθρες,
απολεπίσματα κλπ.
2) Στην έλλειψη εργαστηρίων επεξεργασίας των ανωτέρω πρώτων
υλών για την εξαγωγή καθαρού κεριού.
3) Στην χαμηλή τιμή παραγωγού του κεριού .
4) Στον εξαφανισμό (λόγω και της βαρρόα) των «άγριων» (ελευθέρων)
μελισσοσμηνών.
Σε σύγκριση με την προπολεμική περίπολο η παραγωγή είναι
μικρότερη λόγω της αντικατάστασης εγχωρίων κυψελών με πλαίσιο
κυψέλες.
Πέραν των γενικότερων οικονομικών λόγων για τους οποίους
επιβάλλεται η αύξηση της παραγωγής κεριού ο κάθε μελισσοκόμος
έχει συμφέρον να παράγει ο ίδιος το κερί που χρησιμοποιεί για την
κατασκευή φύλλων κηρήθρας και για έναν επιπλέον λόγο ότι είναι
σίγουρος για την καθαρότητα (υπολείμματα ακαρεοκτόνων κυρίως)
του κεριού.
Υπάρχει δυνατότητα αύξησης της εγχώριας παραγωγής κεριού
καλής ποιότητας όταν:
1) Οι παλιές κηρήθρες και τα απολεπίσματα επεξεργάζονται
χωριστά.
2) Δημιουργηθούν βιοτεχνίες επεξεργασίας κεριού σε
περισσότερες περιοχές.
3) Γενικευθεί η χρήση 9 πλαισίων αντί των 10 στους
μελιτοθάλαμους που είναι πολλαπλώς ωφέλιμη.
Γ΄ Ωρίμανση - Συσκευασία μελιού
Η παραγωγή μελιού του προηγούμενου μήνα και ιδιαίτερα αυτή που
θα διατεθεί απ’ ευθείας από τον παραγωγό στην κατανάλωση,
πρέπει να τύχει κάποιας φροντίδας, ν’ αφεθεί δηλαδή στα δοχεία
ωρίμανσης τουλάχιστον 10 μέρες, ώστε να «καθαριστεί» καλά και
στη συνέχεια να συσκευασθεί στα μικρότερα δοχεία προς διάθεση.
Εάν μάλιστα ο μελισσοκόμος χρησιμοποιήσει γυάλινα βάζα, είναι
σίγουρο ότι θα τύχει καλύτερης υποδοχής το μέλι του από τους
καταναλωτές. Η σωστή ωρίμανση του μελιού, η αφαίρεση του
αφρού που παρατηρείται και η κατά το δυνατόν διάθεση των
διαφόρων κατηγοριών ξεχωριστά, ευνοεί τον ίδιο τον παραγωγό,
αλλά και βελτιώνει την εικόνα του μελιού στο ευρύ καταναλωτικό
κοινό.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΟΣΜΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ.
Α’ Φροντίδα για ανανέωση του πληθυσμού.
Η μέριμνα για μεταφορά των μελισσιών σε όψιμες ανθοφορίες για
την εκτροφή γόνου και την ανανέωση του πληθυσμού των
μελισσιών είναι ίσως το σπουδαιότερο μέλημα του μελισσοκόμου
αυτόν τον μήνα.
Αν μάλιστα είχε μεταφερθεί στα πεύκα από το Σεπτέμβριο και τα
μελίσσια παρέμειναν αγόνευτα τον προηγούμενο μήνα, τότε
επιβάλλεται η έξοδος των μελισσιών από τα πευκοδάση και η
αναζήτηση ανθοφορίας ερείκης, πρώιμης κουμαριάς ή πολύκομπου.
Αποφασιστικός παράγων για την εκτροφή γόνου είναι η ύπαρξη
γύρης ενώ αρκετές φορές τροφοδοτούμε ελαφρά για διέγερση
ωοτοκίας.
Η διεγερτική αυτή τροφοδότηση πρέπει να γίνεται πολύ
προσεκτικά, γιατί είναι πιθανή η πρόκληση λεηλασίας, να είναι
σύντομη ίσα – ίσα να επεκταθεί ο γόνος σε 4 – 5 πλαίσια, να
φροντίζουμε να μη καταναλώνουν οι μέλισσες τ’ αποθέματα
μελιού, γιατί μια ξαφνική μεταστροφή του καιρού θα έχει σαν
αποτέλεσμα την απώλεια από πείνα μελισσιών που έχουν
ξοδέψει το μέλι τους για τη διατροφή του γόνου.
Σε αστικές ή ημιαστικές περιοχές τα μελίσσια επωφελούνται
αυτή την εποχή από την άνθηση του δενδρολίβανου και της
μουσμουλιάς που, όπως έχουμε γράψει αρκετές φορές,
προσφέρουν γύρη και νέκταρ.
Ε΄ Έλεγχος για ασθένειες
Τόσο κατά τη διάρκεια του τρυγητού τον προηγούμενο μήνα, αλλά
και στις αρχές Νοεμβρίου πρέπει να ελέγξουμε προσεκτικά τα
μελίσσια μας για την ύπαρξη και αντιμετώπιση ασθενειών.
Εάν τα μελίσσια μας δεν έχουν γόνο (συνηθισμένη περίπτωση
στα πευκοδάση) και οι θερμοκρασίες του αέρα διατηρούνται
πάνω από 12ο C, τότε η αντιμετώπιση της Βαρρόα με
ακαρεοκτόνα σε υγρή μορφή είναι πολύ αποτελεσματική. Αν
θέλουμε να εξακριβώσουμε μόνοι μας το βαθμό προσβολής
των μελισσιών μας από τη βαρρόα, τότε πιάνουμε αρκετές
μέλισσες από ένα πλαίσιο και τις εξετάζουμε στο κάτω μέρος
της κοιλιάς. Η βαρρόα είναι μισοκρυμμένη ανάμεσα στα
χωρίσματα της κοιλιάς της μέλισσας απ’ όπου τρέφεται.
Χρειάζεται βέβαια νεανικό μάτι, αλλά αν επιμείνουμε θα τη
διακρίνουμε. Η συχνότητα εμφάνισης βαρρόα σε μέλισσες θα
μας δώσει πρόχειρα μια ιδέα του βαθμού προσβολής.
Η χρησιμοποίηση δύο διαφορετικών ακαρεοκτόνων σε
διάστημα δύο τριών ημερών είναι σκόπιμη (π.χ. περιζίν και
διάλυμα φλουβαλινέιτ σε νερό).
Σε περιοχές όπου η νοζεμίαση προκαλεί κάθε χρόνο ζημιές,
είναι σκόπιμη και πιο αποτελεσματική φθινοπωρινή
αντιμετώπιση, με την τροφοδότηση με φουμιντίλ, σύμφωνα με
τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία του αντιβιοτικού
αυτού. Στη χώρα μας δεν κυκλοφορεί το Fumidil B από το 2004.
Γ΄ Συνένωση αδύνατων μελισσιών – απομάκρυνση
γηρασμένων και εξαντλημένων βασιλισσών.
Αδύνατα σμήνη κάτω από 4 πλαίσια πληθυσμού,
συνενώνονται. Κρατούμε την καλύτερη βασίλισσα. Εξετάζουμε
τις βασίλισσες σ’ όλα τα αδύνατα μελίσσια. Παλιά μελίσσια με
βασίλισσες πάνω από 2 ετών ηλικίας, που αδυνάτισαν
σημαντικά, είναι προφανές ότι το φταίξιμο είναι η εξάντληση
των βασιλισσών και είναι προτιμότερο να απομακρύνουμε τη
βασίλισσα και να συνενώσουμε το σμήνος με άλλο (συνήθως
αδύνατο αλλά με νέα βασίλισσα), τώρα το Νοέμβριο, παρά να
το αφήσουμε να ξεχειμωνιάσει με αμφίβολα αποτελέσματα.
Είναι προφανές ότι όψιμες παραφυάδες με 3 – 4 πλαίσια
πληθυσμό και 1 – 2 πλαίσια γόνου αυτή την εποχή, είναι σε
θέση να ξεχειμωνιάσουν ικανοποιητικά, χάρις στην αυξημένη
ζωτικότητα που έχουν σε σχέση με τα παλιά μελίσσια.
Συνθήκες για καλό ξεχειμώνιασμα
Βασικές αρχές για καλό ξεχειμώνιασμα είναι:
1. Παρουσία παραγωγικής βασίλισσας.
2. Πληθυσμός μελισσιών που αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος
από νέες μέλισσες που εκκολάφθηκαν αργά το φθινόπωρο.
3. Αρκετά αποθέματα τροφών σωστά τοποθετημένα στην
κυψέλη. Ανάλογα με τη δριμύτητα και τη διάρκεια του χειμώνα
κάθε μελισσοκόμος στη δική του περιοχή γνωρίζει τον ελάχιστο
αριθμό πλαισίων με μέλι που πρέπει ν΄ αφήσει στα μελίσσια
του. Όμως και για τις πλέον ευνοϊκές συνθήκες της χώρας μας,
δεν πρέπει ν’ αφήνουμε λιγότερα από 4 πλαίσια μελιού για κάθε
μελίσσι. Προσοχή χρειάζεται να μη τοποθετηθούν στη μέση
της γονοφωλιάς πλαίσια με μέλι σφραγισμένο σ’ όλη την
επιφάνειά του. Είναι δυνατόν να λειτουργήσει αργότερα μέσα
στο χειμώνα σαν διάφραγμα και να έχει αντίθετα αποτελέσματα
απ’ ότι προσδοκούμε. Τέτοια πλαίσια τοποθετούνται στην άκρη
της κυψέλης.
4. Υγιή μελίσσια
5. Προφύλαξη των μελισσιών από την έκθεσή τους σε ψυχρούς
ανέμους. Υπήνεμα, προσήλια μέρη με νότια έκθεση είναι
ιδανικά.
6. Προστασία από ποντικούς ή άλλους ενοχλητικούς
παράγοντες.
7. Περιορισμός της εισόδου και αφαίρεση των πλαισίων που δεν
καλύπτουν οι μέλισσες προτού δημιουργήσουν τη χειμωνιάτικη
μελισσόσφαιρα.
8. Τοποθέτηση των μελισσιών σε μέρη όπου δεν υπάρχει πολύ
υγρασία και δεν κινδυνεύουν από ενδεχόμενες πλημμύρες.
Αποφυγή τοποθέτησης τους δίπλα σε ποτάμια ή αρδευτικά
αυλάκια που έχουν την πιθανότητα να ξεχειλίσουν.
ΑΛΛΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Αγοραπωλησία μελισσιών.
Ο Νοέμβριος είναι κατάλληλος μήνας για αγορά σμηνών. Στη χώρα
μας πραγματοποιούνται αγορές κυρίως από μελισσοκόμους της
Νότιας και νησιώτικης Ελλάδας, που αυτή την εποχή έχουν την
δυνατότητα ν’ αναπτύξουν γρηγορότερα τα σμήνη, λόγω των
ευνοϊκών καιρικών συνθηκών.
Ο Νοέμβριος είναι δροσερός, αν όχι ψυχρός μήνας, τα μελίσσια
επομένως δεν κινδυνεύουν από υπερβολική θέρμανση στις
πολύωρες μεταφορές.
Τι πρέπει να προσέχουν όσοι αγοράζουν μελίσσια:
1. Να εξετάζουν ένα – ένα τα μελίσσια που προμηθεύονται για την
ύπαρξη τυχόν ασθενειών γόνου, την παρουσία αρτιμελούς και
ζωηρής βασίλισσας.
2. Οι κηρήθρες να μην είναι πολύ παλιές και η διάταξη του γόνου
και των τροφών στο σύνολο των κηρηθρών να έχει σφαιρική
μορφή (κάτι που σημαίνει ότι δεν έχουν αφαιρεθεί ή προστεθεί
πλαίσια πρόσφατα).
3. Είναι προτιμότερο ν’ αγοράζουν μόνο τα πλαίσια και το σμήνος,
να έχουν δηλαδή δικές τους κυψέλες για τη μετάγγιση των
σμηνών. Μ’ αυτό τον τρόπο ελέγχουν πλαίσιο – πλαίσιο τα
μελίσσια που αγοράζουν και δεν μεταφέρουν, με τις
παλαιωμένες συνήθως κυψέλες του πωλητή, μολύσματα
διαφόρων ασθενειών (ασκόσφαιρα κλπ.) στην περιοχή τους.
Τι πρέπει να έχουν υπ’ όψιν τους όσοι πωλούν μελίσσια.
α) Να μη διαθέτουν προς πώληση μελίσσια που γνωρίζουν ότι
είναι άρρωστα ή ορφανά.
β) Να φέρονται γενικώς με ειλικρίνεια και αλληλεγγύη στους
συναδέλφους τους αγοραστές.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
«Ο μήνας με τη μεγαλύτερη κατανάλωση μελιού»
Αν για όλους τους άλλους μήνες του έτους προέχει η περιποίηση και
φροντίδα για τα μελισσοσμήνη, η αναζήτηση κατάλληλης ανθοφορίας ή η
εργασία μέσα στη μελισσοκομική αποθήκη για τη συντήρηση και την
ανανέωση του μελισσοκομικού υλικού, για το μήνα Δεκέμβριο κυριότερο
μέλημά μας είναι η διάθεση της παραγωγής μελιού, που με τόσο κόπο και
αγωνία και με τη συνεργασία της μέλισσας, του μελισσοκόμου και της
ελληνικής φύσης προσφέρεται στον Έλληνα καταναλωτή.
Ήδη από τα τέλη του προηγούμενου μήνα ο μελισσοκόμος πρέπει να έχει
διαλέξει την περιοχή όπου θα ξεχειμωνιάσουν τα μελίσσια του με πρόβλεψη
αφ’ ενός την προστασία τους από τους ψυχρούς ανέμους και την υπερβολική
υγρασία, αφ’ ετέρου την ύπαρξη ανθοφοριών κατάλληλων να προσφέρουν
γύρη κυρίως αλλά και νέκταρ στις ηλιόλουστες μέρες και ώρες του
Δεκεμβρίου.
Είναι νωρίς ακόμη να ανησυχήσουμε για την ύπαρξη αποθεμάτων μελιού εάν
βέβαια με τα τέλη του φθινοπώρου είχαμε φροντίσει για την ύπαρξη ικανών
αποθεμάτων για τις ανάγκες του μελισσιού το χειμώνα. Όμως η φρέσκια
γύρη είναι αποφασιστικός παράγοντας για την έναρξη ή συνέχιση της
εκτροφής γόνου, αν και ο μήνας Δεκέμβριος μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν ο
μήνας με το λιγότερο γόνο στα μελίσσια. Σε πολλές περιοχές της χώρας μας
ο γόνος απουσιάζει εντελώς, ενώ στις πιο ζεστές και πρώιμες περιοχές η
ύπαρξη 2 – 3 πλαισίων με γόνο είναι συνηθισμένο φαινόμενο.
ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ ΣΤΟ ΠΕΥΚΟ
Πολλοί μελισσοκόμοι ιδιαίτερα μεταφέρθηκαν στο πεύκο αργά το φθινόπωρο
προτιμούν να αφήσουν τα μελίσσια τους και το Δεκέμβριο στα πευκοδάση. Η
πρακτική αυτή έχει το πλεονέκτημα της μικρής κατανάλωσης των
αποθεμάτων του μελιού και αρκετές φορές την αύξηση τους, αφού οι
μελιττοεκκρίσεις του «εργάτη» μετά από τη μικρή διακοπή του Νοεμβρίου
ξαναρχίζουν στις αρχές Δεκεμβρίου. Το μειονέκτημα όμως είναι η
καθυστέρηση των μελισσιών στην εκτροφή του γόνου αφού στις
περισσότερες περιοχές των πευκοδασών απουσιάζουν γυρεοφόρα φυτά,
όπως το φθινοπωρινό ρείκι και η κουμαριά, τα οποία αυτή την εποχή σε
άλλες περιοχές με το νέκταρ και τη γύρη που προσφέρουν στις μέλισσες,
συντελούν στην διατήρηση από τα μελίσσια ικανής έκτασης γόνου για την
ανανέωση του πληθυσμού και την αντικατάσταση των χειμερινών απωλειών
του σμήνους.
Επίσης το Δεκέμβριο παραμένουν στα πευκοδάση, όσοι από τους
επαγγελματίες μελισσοκόμους της Βόρειας Ελλάδος σκοπεύουν να
μεταφερθούν λίγο πριν ή αμέσως μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και
της Πρωτοχρονιάς σε πρώιμες περιοχές της Νότιας Πελοποννήσου.
ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ ΣΤΟ ΡΕΙΚΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΥΜΑΡΙΑ.
Όπως αναφέραμε παραπάνω, τα δύο πολύτιμα αυτά φυτά που βρίσκονται
σχεδόν σε όλους τους λόφους και τα βουνά της πατρίδας μας, μπορούν αυτή
την εποχή να βοηθήσουν τα μελίσσια στην εκτροφή γόνου και στην
συντήρηση τους και το γεγονός αυτό θα έχει αντίτυπο τόσο στο καλό
ξεχειμώνιασμα των μελισσών με νέο πληθυσμό, όσο και στη γρήγορη
ανάπτυξη την ερχόμενη άνοιξη.
Υπάρχει όμως ο κίνδυνος της απότομης μεταβολής του καιρού, ενώ τα
μελίσσια θα είχαν ξεκινήσει στην εκτροφή τριών – τεσσάρων πλαισίων γόνου,
με αποτέλεσμα την εξάντληση των αποθεμάτων, τη λεηλασία των αδύνατων
μελισσιών από τα ισχυρότερα και την υποχρέωση του μελισσοκόμου να
βρίσκεται σε επιφυλακή για να προλάβει τα δυσάρεστα αυτά φαινόμενα.
ΑΛΛΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΤΟΥ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥ
Γενικότερα το Δεκέμβριο αποφεύγουμε τις επιθεωρήσεις και την ενόχληση
των μελισσιών. Εάν όμως δεν το έχουμε πραγματοποιήσει τον προηγούμενο
μήνα, είναι απαραίτητο να μεταφερθούν τα μελίσσια είτε στο πεύκο, είτε σε
άλλες περιοχές με φροντίδα να μην είναι εκτεθειμένα σε ψυχρούς ανέμους,
να μην είναι η υπερβολική η εδαφική υγρασία, αλλά και η υγρασία του αέρα
και να μην ενοχλούνται από διάφορους εχθρούς, ζώα όπως για παράδειγμα
ποντικούς κλπ.
Η ενόχληση από τους ποντικούς είναι αρκετές φορές μεγάλη και η χρήση της
μικρής χειμωνιάτικης πόρτας έχει τα μειονεκτήματα της ανάπτυξης μεγάλης
υγρασίας μέσα στο μελίσσι και του κακού αερισμού, ενώ δεν είναι πάντοτε
αποτελεσματική στα μικρότερα είδη ποντικιών με αποτέλεσμα να εισέρχονται
μέσα στην κυψέλη να φωλιάζουν στις ακριανές κηρήθρες με κατανάλωση
μελιού και καταστροφή κηρηθρών.
Σε όποιες περιοχές είναι μεγάλο το πρόβλημα από την παρουσία ποντικών
χρησιμοποιούμε στην είσοδο συρμάτινο πλέγμα (όπως π.χ. ένα τμήμα από
βασιλικό διάφραγμα).
ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Η νοζεμίαση είναι η ασθένεια που θα μας απασχολήσει το Δεκέμβριο,
ιδιαίτερα σε περιοχές που εμφανίζεται συχνά, με φροντίδα να προμηθεύουμε
στις μέλισσές μας το αντιβιοτικό, το οποίο θα έχουν οι μέλισσες στη διάθεσή
τους όλο το χειμώνα και τις αρχές της επόμενης άνοιξης, εμποδίζει τη
βλάστηση και τον πολλαπλασιασμό των σπορίων της νοζεμίασης.
Εάν από την εμπειρία του ο μελισσοκόμος έχει διαπιστώσει ότι κάθε χρόνο
παρουσιάζονται σοβαρές απώλειες στα σμήνη του από τη νοζεμίαση,
συνιστάται να αλλάζει τοποθεσία και να προτιμήσει περιοχές με καλύτερο
αερισμό και λιγότερη υγρασία.
Για τη βαρροϊκή ακαρίαση εάν κάποιος μελισσοκόμος δεν φρόντισε να κάνει
θεραπεία τον προηγούμενο μήνα, ο Δεκέμβριος είναι κατάλληλος μήνας, με
την προϋπόθεση ότι η θερμοκρασία του αέρα διατηρείται πάνω από 12
βαθμούς Κελσίου για την αποτελεσματική δράση των ακαρεοκτόνων.
ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΑ ΦΥΤΑ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Όπως αναφέραμε παραπάνω το πεύκο δουλεύει και τον Δεκέμβριο ενώ στα
παραθαλάσσια μέρη κλιμακώνεται η ανθοφορία της ερείκης (κόκκινο ρείκι). Η
κουμαριά είναι πολύτιμο μελισσοκομικό φυτό αυτόν τον μήνα. Το μέλι της
βέβαια δεν είναι κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση, ενώ τα δυσάρεστα
συμπτώματα που παρατηρούνται στα μελισσοσμήνη αυτή την εποχή σε
ανθοφορία κουμαριάς δεν οφείλονται πιθανότατα σ’ αυτή καθ’ αυτήν την
κουμαριά (το νέκταρ ή τη γύρη της ), αλλά σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες
που εμποδίζουν την εξάτμιση του νέκταρος (μείωση της υγρασίας του), τον
εξαναγκασμό των μελισσιών να καταναλώσουν ανώριμο μέλι με αποτέλεσμα
την εμφάνιση συμπτωμάτων δυσεντερίας, διάρροιας κλπ.

Δημήτρης Τσέλλιος
Γεωπόνος Αναπληρωτής Ερευνητής
ΕΘΙΑΓΕ
Διευθυντής Ινστιτούτου Μελισσοκομίας

ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ