Κυριακή 6 Ιουνίου 2010

Ο ΤΡΥΓΟΣ

Ο τρύγος είναι μια κοπιαστική εργασία του μελισσοκόμου, και ταυτόχρονα ευχάριστη, γιατί απολαμβάνει την ανταμοιβή των κόπων του, όχι πάντα βέβαια.
Ο μήνας που διανύουμε, καθώς και οι επόμενοι, είναι μήνες που σχεδόν όλοι οι μελισσοκόμοι, επαγγελματίες και ερασιτέχνες, θα τρυγήσουμε από ένα, έως εκατοντάδες πλαίσια με μέλι. Τόσο εκείνοι με το ένα, όσο και εκείνοι με τα εκατοντάδες πλαίσια, θα πρέπει να έχουμε τα απαραίτητα εργαλεία και σκεύη για την διαδικασία του τρύγου.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε στον τρύγο είναι το μαχαίρι απολεπισμού, ο πάγκος απολεπίσματος, ο μελιτοεξαγωγέας, το φίλτρο μελιού, και το δοχείο διαύγασης.
Τρύγος είναι η αφαίρεση του μελιού από σφραγισμένες κηρήθρες με ώριμο μέλι.
Ώριμο μέλι, είναι όταν έχει σφραγισθεί από τις μέλισσες όλη η κηρήθρα ή τουλάχιστον τα ¾ της κάθε επιφάνειας του πλαισίου.

Το μέλι από τις κηρήθρες των εγχώριων κυψελών βγαίνει με σύνθλιψη και συνεπώς καταστροφή της κηρήθρας, ενώ στις σύγχρονες κυψέλες, με κινητά πλαίσια, χρησιμοποιείται η φυγοκέντρηση με κατάλληλα μηχανήματα όπως μελιτοεξαγωγείς, χειροκίνητους ή ηλεκτροκίνητους, χωρίς καταστροφή της κηρήθρας.
Η αφαίρεση των κηρηθρών με το σφραγισμένο μέλι είναι η πιο κουραστική φάση της διαδικασίας του τρύγου. Ο μελισσοκόμος πρέπει να αποφασίσει ποιες, και πόσες κηρήθρες θα αφαιρέσει και πότε. Ο καλύτερος χρόνος για τρύγο είναι πριν το τέλος της μελιτοφορίας. Δεν παίρνουμε κηρήθρες με γόνο ή με πολύ γύρη. Το πόσες κηρήθρες αφαιρούμε εξαρτάται από την εποχή του τρύγου, την περιοχή, και γενικά από την εμπειρία και την γνώση του μελισσοκόμου. Καλό είναι να αφήνουμε πάντα στο μελίσσι 10~15 κιλά μέλι, για να αντιμετωπίζει προβλήματα από έλλειψη τροφής λόγω ξηρασίας, κακοκαιρίας, κ.λ.π.
Ένας τρόπος αφαίρεσης των κηρηθρών από τις κυψέλες και απομάκρυνση των μελισσών, αφού πρώτα φυσικά έχουμε καπνίσει το μελίσσι, είναι τινάζοντας το πλαίσιο μέσα στην κυψέλη και μετά με την μελισσοκομική βούρτσα, την οποία την τοποθετούμε σε ένα δοχείο με νερό για να μην κολλάει από τα μέλια, διώχνουμε τις μέλισσες που έχουν απομείνει. Προσέχουμε ώστε να μην υπάρχει καμία μέλισσα στο πλαίσιο που αφαιρέσαμε, και το τοποθετούμε γρήγορα μέσα σε μια κενή κυψέλη που έχουμε δίπλα μας, και αμέσως την σκεπάζουμε με ένα καπάκι.
Την αφαίρεση των πλαισίων πρέπει να την κάνουμε γρήγορα, ήρεμα και προσεχτικά, χωρίς να πληγώνουμε τις κηρήθρες και να στάζουν κάτω τα μέλια, γιατί οι μέλισσες τότε αναστατώνονται, γίνονται επιθετικές και υπάρχει κίνδυνος λεηλασίας. Αφού τελειώσουμε την αφαίρεση των πλαισίων με μέλι, τα μεταφέρουμε στον χώρο μελιτοεξαγωγής, ο οποίος θα πρέπει να είναι καθαρός, και καλύτερα ντυμένος με πλακάκια, να έχει ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, καλό φωτισμό, και να αερίζεται. Θα πρέπει να προσέχουμε όταν χρησιμοποιούμε λαμπτήρες φθορισμού, γιατί μπορεί να γίνει συντονισμός με την ταχύτητα περιστροφής του μελιτοεξαγωγέα και ενώ αυτός περιστρέφεται να νομίσουμε πως είναι σταματημένος και να βάλουμε τα χέρια μας μέσα και να έχουμε ατύχημα.

Κάποιες φορές που το μελισσοκομείο είναι πολύ μακριά από το σπίτι, η μελιτοεξαγωγή γίνεται δίπλα στο μελισσοκομείο, στο φορτηγό του μελισσοκόμου ή σε κάποια σκηνή. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι χώροι δεν είναι καθόλου ιδανικοί για την διαδικασία του τρύγου και υπάρχουν πολλά προβλήματα. Το μέλι που βγάζουμε από τον μελιτοεξαγωγέα το φιλτράρουμε και το τοποθετούμε σε ειδικά ανοξείδωτα δοχεία για διαύγαση. Μετά από 2~3 ημέρες βλέπουμε στην επιφάνεια του δοχείου να υπάρχει αφρός τον οποίο αφαιρούμε με ένα κουτάλι. Στον αφρό ίσως υπάρχουν κάποια πολύ μικρά σωματίδια που πέρασαν από το φίλτρο. Όμως επειδή το ειδικό βάρος του μελιού είναι μεγαλύτερο ανεβαίνουν όλα στην επιφάνεια και το μέλι που αντλούμε από το κάτω μέρος του δοχείου είναι απαλλαγμένο από αυτά. Στη συνέχεια το τοποθετούμε σε γυάλινα βάζα ή σε ανοξείδωτα δοχεία, για κατανάλωση ή πώληση. Όταν ολοκληρώσουμε την διαδικασία του τρύγου καθαρίζουμε σχολαστικά τα σκεύη και τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε, για να τα έχουμε έτοιμα για τον επόμενο τρύγο.
Τα πλαίσια που έχουμε ξεμελίσει τα επιστρέφουμε στα μελίσσια. Η καλύτερη ώρα για να τα επιστρέψουμε είναι το απόγευμα. Αν είναι ο τελευταίος τρύγος, τα αφήνουμε για να τα γλείψουν οι μέλισσες και μετά από λίγες ημέρες τα ξαναπαίρνουμε για αποθήκευση.
Οι παραπάνω φωτογραφίες είναι από τον τρύγο (ξαλάφρωμα) στον Ελικώνα το Σάββατο 29 Μαΐου 2010, και από την διαδικασία μελιτοεξαγωγής στο εργαστήριο του Παναγιώτη Αδάμου (ΜΕΛΙΣΣΟΚΙΝΗΣΗ ΒΟΙΩΤΙΑΣ) στην Πέτρα Βοιωτίας. Η διαδικασία διαύγασης και συσκευασίας έγινε στο εργαστήριό μου (ΜΕΛΙ ΕΛΙΚΩΝ) στις Θεσπιές.

Εύχομαι καλή δύναμη σε όλους, καλά μέλια και καλό καλοκαίρι.

4 σχόλια:

  1. H γλυκύτερη ώρα της χρονιάς.
    Καλοφάγωτο και καλά κέρδη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. καλα μελια να εχεισ εσυ και ολος ο λαος της μελησας,
    καλησπερα απο το μοναχο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. καλα μπερκετια και καλο ξεπουλιμα.
    η αρβανιτσα τι λεει θα εχει συναχεια.?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Παντα να εχετε καλη παραγωγη και να ειναι καλοφαγωτα. Απλα ψαχνω 1 ωρα στο διαδυκτιο να μαθω ποιους μηνες γινεται η συλλογη, αλλα τίποτε. Γενικές οδηγιες προς ναυτιλομενους. .....

    ΑπάντησηΔιαγραφή